Galerija SULUV-a, Novi Sad. Maj 2006. Skulpture Mladena Marinkova, nastale tokom nekoliko poslednjih godina, predstavljaju proces traženja i objašnjavanja njihove prostorne i značenjske pozicije egzistencije. One su rezultat karakterističnog formiranja posebnog plastičkog sopstva koje se već nalazi u sistemu oblikovanja shvaćenog kao označavanja apstraktnog u smislu reaktuelizovane "apstrakcije značenja".
Enigmatičnost značenja u mnoštvu pozicija skulpture Miloš Arsić
Skulpture Mladena Marinkova, nastale tokom nekoliko poslednjih godina, predstavljaju proces traženja i objašnjavanja njihove prostorne i značenjske pozicije egzistencije. One su rezultat karakterističnog formiranja posebnog plastičkog sopstva koje se već nalazi u sistemu oblikovanja shvaćenog kao označavanja apstraktnog u smislu reaktuelizovane "apstrakcije značenja". Opredeljenje za još jedan vid revizije, predstavlja kreativnu proveru plastičkih sistema u formiranju (parasistema) diskursa skulpture koji uslovljavaju nastanak vajarske celine kao nezavisne forme izvan tradicionalnih postulata formalnih oblika skulpture. Uslovno radikalno, ona negira komunikacioni stereotip veza sa "posmatračem", nonšalantno opstajući u sopstvenom svetu značenja koja objašnjavaju egzistencijalne uslove samo njenog smisla postojanja. Suprostavljajući se afirmaciji formalne egzistencije sopstva, ove skulpture ispunjavaju "imaginarni prostor" između stvarnog i mogućeg, realnog i pretpostavljenog, aluzivnog/asocijativnog i apstraktnog. Karakter vajarskih oblika (uvek u egzsitencijalnom dosluhu sa skulptovanom materijom kao "masom materije"), po stereotipnoj matrici određivanja uslovno "prepoznatog" značenja forme, približava ih ali ne izjednačava sa svetom konkretnih ili asocijativnih oblika (aluzije na čamac ili neki "prepoznati" predmet).
Značenjski kod skulptovane mase, uvek kao oblika NEČEG u prostoru, relativizuje konvenciju o dominantnoj važnosti karakteristika "izgleda" skulpture shvaćene kao konačnog (i definisanog) umetničkog predmeta. Uočavanje kao "prepoznavanje" predmetnog sveta (izdužene, kupaste, zaobljene, amorfne, "šiljate" asocijativne forme), biva demantovano onog trenutka kada se plan moguće realnog zameni enigmatičnim poljima relativizacije smisla odgonetnutog. Oraganizovana masa materije dezavuiše nametnuto značenje predmetnosti (realni izgled predmeta) i upućuje na kompleks stvarnih ili pretpostavljenih semantičkih polja u samom činu nastajanja unedogled. Time se (ne)posredno ukazuje na primarnu važnost izabranog materijala kao izdvojene materije koja se suprostavlja determinaciji konačnog kao završenog, na određeno vreme zaustavljenog "toka strukture". Primenjeni metodi, koji imaju tendenciju da postanu sistemi (status parasistema ne utiče na njihovu funkcionalnost), u odnosu na tradicionalne vajarske tehnike, predstavljaju nekonvencionalne načine afirmacije meterije u kontekstu diskursa vajarske forme. U osnovi je neposredan kontakt umetnika sa materijom/materijalom, zasnovan na "modelima" pakovanja, sabijanja, gužvanja, oblaganja, slaganja, otiskivanja ili nanošenja bakarne ili srebrne folije na već postojeći oblik-matricu skulpture.
Navedeni postupci su shvaćeni kao posebni modeli ponašanja umetnika u kontekstu plastičke izazovnosti već "skulptovanog oblika" koji zahteva radikalne intervencije, jer promenljivost postojećeg oblika je stanje više od povoda, semantički problem koji se ne razjašnjava već značenjima umnožava. Oni su i sistemi u nastajanju, nekonvencionalni tretman materije/materijala u formiranju oblika uslovno determinisane egzistencije ali ne predstavljanju jednostavno bekstvo od stabilne tradicije uobličavanja Nečeg. S druge srane, već postojeći oblik (svejedno da li je to skulptura ili "nađeni predmet"), nije samo plastička matrica koja se "prekrivanjem" transformiše u novi, formalno drugačiji plastičko-semantički organizam. Marinkov ne želi da radikalno prekine sa tradicijom vajanja kao oblikovanja Nečeg već da, u kontinuitetu, poštovanjem sopstvene prakse, "preoblikuje" već postojeće plastičke matrice sopstvenih skulptura. Nastaju uslovno kontroverzne skulpture koje se, zadržavajući prvobitni karakter, preobražavaju u značenjske celine drugačijeg vajarskog reda. Dolazi do saglasja dva, koliko ista, toliko i različita oblika u jednom sistemu, do tolerancije različitih materijala koje objedinjava konačna forma, jer "upakovani" oblik skulpture nije skriveni oblik već forma izmenjenog egzistencijalnog statusa potvrđena drugačijim karakterom vizuelnih sklopova. Postojeći oblik skulpture zadržava ranija ali dobija i nova značenja, pre svega različitost funkcionalnosti skrivenih masa i, što je najvažnije, količinu primljene/prihvaćene svetlosti i intenzitet njenog reflektovanja u "prazan prostor" ambijenta skulpture. Značenje zadržane/očuvane forme kao matrice realnog predmeta (forma i značenje čamca, odnosno smisao redefinisanog nađenog predmeta) je radikalno promenjeno, jer realistička kota prepoznatog kao simbolička forma koja nešto predstavlja i znači sada je na određen način dezavuisana. Raniji proces, koji se kretao od nedefinisane "mase materije" ka oblikovanom umetničkom predmetu skulpture, sada ide u obrnutom smeru, ka realnosti nepoznatog kao nedefinisano realnog. Izbegnute su aluzije na konkretno Nešto i asocijacije na moguće Nešto, formiranjem drugaćijeg, u osnovi, novog oblika sopstvene egzistencijalne realnosti koji se ponaša kao enigmatična masa značenja.
Pristup skulpturi Marinkov definiše kao sofisticirani proces (u osnovi, neizvesnog kraja) koji se zasniva na strategiji suprotnog pravca: od postojećeg vajarskog oblika do primarne mase materije. Delimično kontroliše, prividno nonšalantno se "meša" u tokove struktura, koristeći se nekonvencionalnim tehnikama oblaganja i pakovanja, gužvanja i sabijanja. Suprotno od očekivanog učinka pokrivanja Nečeg, dolazi do afirmacije simulakruma kojim se donekle menja statusna i značenjska pozicija ranije oblikovane materije. Umesto skulpture koja nešto predstavlja, nastaje vajarska celina naglašene korespondencije sa njenim primarnim karakterom, a pokušaj definicije "upakovanog oblika" (ili predmeta), svodi se na relativizovanje egzistencijalnog smisla stereotipa skulpture i skulptovanja. Nastaje skulptura-predmet kao skup mogućih značenja Nečeg koja upućuju na nedefinisano Nešto u enigmatičnim semantičkim planovima, sad već apstraktne celine "vajarskog predmeta". Ona nije rezultat primene određenog metoda apstrahovanja već neposrednog ulaženja u tajanstvene tokove struktura "značenjske apstrakcije". Vajar se upušta u definisanje i redefinisanje ranije uspostavljenog reda plastičkih pojava kao svojevrsnog obnavljanja sebe na drugi način u izmenjenom kontekstu još jedne provere identiteta skulpture i skulptorskog. Polazi od modela shvaćenog i kao modula ranijeg predmeta-skulpture (formiran je sistem modela u modulu i modula u modelu ) čime se u prvi plan "izvlači" vid, njemu bliske i odgovarajuće, tautološke konstante resuscitacije. Očekivana kontradiktornost u primenjeni metoda istovremenog spajanja uslovno realnog i određeno apstraktnog (pakovanjem i gužvanjem, dodavanjem i oblaganjem) i njihovog razdvajanja, predstavlja traženje puta ka drugačijim poljima relanosti sopstvenog mesta koje se određuje, ne jedinicama "mesta skulpture" i njenog smisla već intenzitetom poverenja u smisao sopstvenog postupka, strastvenim doživljajem materije i oblika, iracionalnošću shvaćenoj kao, samo umetniku bitne, istinitosti čina kome se predaje.
Poverenje u postupak kojim se dopire do egzistencijalne realnosti sopstvene skulpture (kao stvaranje skulpture u poljima značenja koja su samo njoj podređena), pripada područjima tajanstvenog i iracionalnog. U konkretnom smislu redefinisanog značenja egzistencijalnog statusa skuklpture/skulptovanog, prvenstveno se može govoriti o metodologiji/metodološkom kao sistemima u nastajanju (parasistemima) i o problemskom karakteru plastičke celine kao vidu inovativnog zaokreta u kontinuitetu osnovnog umetničkog stava. Područja metodološkog (sistemskog) i problemskog ne postavljaju se naknadno, "sa strane" već izviru iz samog odnosa "materije materijala" i senzibiliteta umetnika koji se, po konvenciji umetničkog, saobražavaju sa njegovom programskom poetikom. Problem skulpture koja nastaje, na primer, pakovanjem ili oblaganjem, gužvanjem ili sabijanjem, uslovljava karakter metoda kao pristupa vajarstvu/vajanju. Odabrani metod kao traženje plastičkog i značenjskog statusa umetničkog oblika bez obzira na njegove početke i kraj u konačnoj formi, korespondira sa problemskim izazovom koji nastaje spontano, uslovljen strukturalnim tokovima izabrane mase materije. "Kreativni apsurd" skulpture ostaje u miljeu iracionalnog dok u racionalnom, stvarnosnom pogledu, problmski izazov na izvestan način nadilazi metodološku uslovljenost. Ona je shvaćena kao iznuđeni sistem, jer autohtoni svet materije i forme, njihova plastička struktura, već sadrže jedinice problemskog izazova koji jeste ali i uslovno nije samo u mogućnostima metoda nego i u intrigantnosti plastičke celovitosti skulpture. Problem se sponatno javlja ali se ne (raz)rešava na isti način već kroz vidove, pre nametnutih nego izabranih, "metodološkoh konstrukcija". Irelevantno je i da li se radi o radikalnom preokretu ili promenama u kontinuitetu shvatanja skulpture u smislu traženja primarnih tačaka realne pozicije predmeta-skulpture (oblikovane mase) kao samo moguće kote realnosti umetničkog oblika u, takođe, mogućim dimenzijama, podjednako stvarnog ili pretpostavljenog prostora. Svejedno da li u apstraktnim ili realnim dimernzijama, prostor otvara nova pitanja u pogledu karaktera "mnoštva pozicija" kao odnosa koji objektivno predstavljaju ili simuliraju kretanje ili "položaj stagnacije" konkretizovane mase skulpture.
Paradoksdalnost egzistencije plastičke celine kao oblika koji istovremeno menja i čuva autonomnost "matrice-skulpture", približava ga elementarnosti konceptualnog. Njegova izdvojenost, pre kao mnoštva u jednom nego jednog u kontekstu elementarnog mnoštva (funkcionalna celina grupe) u pretpostavljenom prostoru, afirmiše intrigantnost metafizičkog sopstva vajarskog skupa (interaktivni odnos oblika u obliku). Složena celovitost skulpture/skulptovanog koja podrazumeva konstantnu prisutnost umetnika, ispoljava razložnu brigu o sebi i svojstvima osobenog, uvek personalnog identiteta. Ozačava zaljubljenost u sopstveni svet, privlačnu opsednutost sopstvenim moćima kao mogućnostima preobražaja/preobražavanja, odnosno opčinjenosti svojstvima koja ga čine stvarnim i postojanim. Takav vid skulpture koja se ne završava, koja predstavlja neprekinuti krug (samo)nastajanja, ne teži neposrednom označavanju Nečeg već najavi Nečeg, podjednako u i izvan sebe, u percepciji "imaginarnog posmatrača", u prostoru koji se podrazumeva i vremenu koje ne poseduje granične temporalne kote. Ona znači Nešto što je tek naznaka, što tek treba da se "imenuje" kao determinisana konstanta konačnog i trajnog. Predstavlja univerzalno Nešto koje se doseže nedokučuvom sopstvenošću i tajanstvenim putevima preobražava u delotvorne sisteme (relativizuju se racionalnost i praktičnost intervencija makoliko one bile delotvorne i bez obzira da li su arhaične ili sofisticirane, tradicionalne ili nekonvencionalne). Oni su stvarno stanje (pozicija mogućeg) i specifična "tehnika egzistencije" kojima se neutrališu moguće razlike između metoda i problema upravo njihovim svođenjem na metafizičku ravan neprikidnog ponavljanja istog u dinamičnom sistemu mnoštva pozicija značenja. Ona nisu simbolička, ne predstavljaju aluzije na poznato (sećanje na "matricu" čamca "neupakovane" skulpture ne utiče na smisao "konačne izvedenosti") već se simboličko svesno "zatamnjuje", prekriva drugačijim materijalom koji ističe sam postupak traženja i potvrđivanja nove realnosti skulpture, njenu ne-zadatu realnost. Realnost kao ostvarenost postojanja (suprotno od realnog oblika koji nešto predstavlja i označava) nije realizovana namera univerzalne datosti od koje se polazi i, istovremeno, kojoj se težu na drugi način i u drugačijim, izmenjenim okolnostima. Od nje se ne polazi već se ona traži shodno konceptu spekulacija u perceptivnim poljima koja nastaju u slojevima drugačijeg pristupa "masi materije", uslovljavajući da mogući svet hermeneutičkog ostane u domenu samog postupka kao sistema "beskrajnog ikona". Tome doprinosi (nalazi se u jezgru sistema) elementarnost prostora shvaćenog kao sveprostora, ne segmenta određenog ambijenta već ambijenta u totalu čime se najavljuje beskonačnost u kontekstu vremena kao temporalnog kruga (magma svevremena).
Skulpture Mladena Marinkova predstavljaju oblike smisla koji određuju prostor svoje egzistencije ali ga i neutrališu agresivnim upijanjem, "mnoštvom mogućih pozicija" širenja (ili skupljanja), obrazujući specifična polja percepcije u optičkim ravnima koje tvore sistem beskonačnog koda podjednako u i izvan, uslovno ograničavajućih, mogućnosti fasadne atraktivnosti upakovanih ili sabijenih, naslaganih ili "gužavnih" oblika. Postojeća asocijativna označenosti oblika-matrice u kasnijem tretmanu racionalnog oblaganja ili otiskivanja, gubi raniju sposobnost aluzija na nešto što je moguće označiti kao poznato. Time se afirmiše sistem koji negira tradicionalni odnos pokazano - prepoznato - upoznato; viđeno nije ono što bi trebalo da se "prepozna", da se vidi kao nešto što nam je poznato ("teatricial prezentation"). U "apsurdu kome se veruje", ravnopravno učestvuju srebrna i bakarna folija ali ne kao potreba za naknadnim intrvencijama već kao spontano širenje značenjskog smisla same materije, podjednako u strukturi njene spoljašnjosti ( bakarni ili srebrni "omotač") i skrivenoj unutrašnjosti primarnog oblika-matrice. Njena konceptualnost zasnovana je na pretpostavljenom (ili stvarnom?) usaglašavanju dva oprečna, donekle apsurdna poretka (nonšalntno-rustični i izrazito sofisticirani uslovljeni materijalom i sopstvenim oblikom) koji afirmišu skulptoralnu funkcionalnost primarnih formi (podjednako kao celine i "postvarenih" struktura oblika u samoj, svejedno da li primarnoj ili oblikovanoj materiji). Dilema o tome da li nastaje skulptura-predmet ili predmet-skulptura, razrešava se stavom da je skulptovana forma uvek poseban svet umetničke provenijencije, plastička celina nastala u kontekstu iznuđene preformulacije stabilne tradicije skulpture koja se ostvaruje egzistencijalnim sopstvom. Skulptorski sadržaji "postvarenog" smisla oblika, zasnivaju se na kontrolisanom tretmanu materijala/materije u sistemu/poretku neposredne akcije. Ona podjednako podrazumeva uvažavanje ranije realizovane skulpture-matrice i novog oblika koji ne raskida značenjsku korespondenciju sa unutrašnjim sadržajem novonastale forme. Korišćenjem nekonvencijalnog materijala (folije, lim), neposredno se prodire u njihovo strukturalno jezgro čime se, nimalo paradoksalno, afirmiše fasadna uzbudljivost nove i drugačije celine plastičkog i to ne samo u domenu organizovanih vizuelnih udara.
Nastali svet vajarskih oblika predstavlja složeni organizam koji se afirmiše kao vizuelni red beskonačnih plastičkih mogućnosti, kao mnoštvo senzacija u (ne)omeđenim poljima percepcije. Ona nastaju kontrolisanim intervencijama podložnih sistemu ponavljanja kao obnavljanja, samoorganizovanjem izabrane materije koja se uvek odupire "tretmanu spolja" težeći da se odbrani, da ostane to što jeste ili da se nakon, ipak moguće determinacije vremena, (po)vrati u sopstvenost primarne celine oblika. Načini nastajanja i samonastajanja označavaju uobličavanje i samouobličavanje ranije već oblikovane "matrice" u modele skulptura raznovrsne i dinamične teksture koja istovremeno upija i odbiija svetlost. Ona površnu "spoljašnje strukture" materije pretvara u plastički atak na podrazumevajuće činjenice prostora bez obzira na njegove karakteristike. Marinkov vajarsku formu postavlja kao složeni i konstruktivni problem stvarnih i pretpostavljenih odnosa svetlosti i ritma, strukture i fakture dok "funkcionalnu agresiju teksture" shvata kao vid oslobođenog stanja materije koja se širi i razvija po zakonima sopstvene težnje za uobličavanjem ali i za osobenu destrukciju, takođe pretpostavljene konačnosti, s tendencijom povratka u stanje "strukturalnog mirovanja". Ona se oblikovanjem na različite načine obnavlja, a plastičkim definisanjem, nimalo paradoksalno, ulazi u polja entropije čime se proces nastajanja plastičke celine skulpture istovremeno definiše i redefiniše, ponavlja i obnavlja, čineći tautološki krug beskonačnog u nastajanju i nestajanju, u afirmaciji i organskom dezavuisanju egzistencije sopstvenog modela skulpture kao konvencije skulptoralnog.
Mladen Marinkov (Novi Sad, 1947). Gimnaziju je završio u Sremskim Karlovcima. Diplomirao na Višoj pedagoškoj školi u Novom Sadu, na grupi za likovno vaspitanje, 1960. godine. Diplomirao na Akademiji za likovne umetnosti u Beogradu, odsek vajarstvo, 1973. godine. Poslediplomske studije završio na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu, u klasi prof. Jovana Kratohvila. Od 2004. godine je na Akademiji umetnosti u Novom Sadu kao docent na predmetu Vajanje. |