Trotomna knjiga "Istorija umetnosti u Srbiji - XX vek" zamišljena je kao razrađena problemska, analitička, kritička, pregledna i komparativna zbirka studija o umetnostima dvadesetog veka u Srbiji, sa jasnim referencama prema jugoslovenskim umetničkim praksama, te regionalnim, internacionalnim i globalnim horizontom umetničkih, kulturalnih i društvenih teorijskih praksi.
Pisanje akribične istorije umetnosti, kao istorije kulture, jedan je od interpretativno-opsesivnih izbora koji iz arheoloških diskurzivnih teritorijalizacija i kulturalnih deteritorijalizacija prošlosti bira, indeksira i izvodi strukturirani pogled na sadašnjost.
"Istorija umetnosti u Srbiji - XX vek" vođena je sa namerom da se indeksiraju i mapiraju, te tumače i interpretiraju karakteristične pojave u umetnosti i kulturi: arhitektura, likovne umetnosti, film, izvođačke umetnosti i muzika, koje su povezane sa otvorenim i u istoriji promenljivim kulturalnim, međukulturalnim, nacionalnim, međunacionalnim, geografskim i umetničkim praksama u Austrougarskoj, Srbiji, Vojvodini, prvoj, drugoj i trećoj Jugoslaviji, državnoj zajednici Srbije i Crne Gore, te konačno Republici Srbiji.
Sintagma "umetnost u Srbiji" ukazuje na to da u ovoj knjizi neće biti reči samo o "srpskoj umetnosti" u Srbiji, već i o umetničkim i kulturalnim praksama koje nisu vezane za geografske okvire Srbije kao države, kao i za promenljive kulturalne preseke srpske i drugih kultura, pre svega: za odnose sa austrougarskom, jugoslovenskom, hrvatskom, slovenačkom, mađarskom, jevrejskom, nemačkom, slovačkom, ruskom, bosanskom, makedonskom, romskom, turskom i albanskom kulturom. Reč je o mapiranju neodređenih i otvorenih umetničkih i kulturalnih praksi, povezanih sa "srpskim kulturama", te razlikovanjima srpskih kultura i, konačno, složenim odnosima srpske kulture sa drugim nacionalnim, etničkim, rasnim, klasnim, rodnim i generacijskim identifikacionim matricama referirajućim prema makro-kulturalnim modelima Srednje/Centralne Evrope, Balkana, Jugoistočne Evrope, Zapadnog Balkana, Mediterana i sl.
Projekat "Istorija umetnosti u Srbiji - XX vek" realizovan je u tri toma: "Radikalne umetničke prakse 1913-2008" (I), "Realizmi i modernizmi oko hladnog rata 1939-1989" (II) i "Moderna i modernizam 1878-1941" (III).
Prvi tom projekta naslovljen "Radikalne umetničke prakse 1913-2008" ukazuje na specifičnu istoriju "radikalnih" tj. "simetričnih", "interdisciplinarnih", "inovativnih" i "transgresivnih" umetničkih, kulturalnih i društvenih praksi tokom dugog XX veka.
Drugi tom projekta naslovljen "Realizmi i modernizmi oko hladnog rata 1939-1989" odnosi se na imanentnu (unutrašnju) i transcedentnu (spoljašnju) dinamiku različitih i konfrontiranih "modernizama" nacionalnog buržoaskog društva, te realnog ili samoupravnog socijalizma. Razmatraju se umetničke i kulturalne pojave pred Drugi svetski rat, tokom Drugog svetskog rata i u epohi hladnog rata.
Knjiga je strukturirana u sedam delova, kojima se problematizuju umetničke i kulturalne situacije: kriza modernizma pred Drugi svetski rat; ratna kultura i umetnost tokom Drugog svetskog rata (Deo I), socijalistički realizam kao drugo lice modernizma kasnih četrdesetih i ranih pedesetih godina (Deo II), hladnoratovski socijalistički modernizam pedesetih godina (Deo III), kontradikcije socijalističkog modernizma od pedesetih, do sedamdesetih godina (Deo IV), težnje ka visokom modernizmu šezdesetih godina (Deo V), uspostavljanje i razvijanje umetnosti i kulture tržišnog samoupravnog socijalizma (Deo VI), umetnost i politika u vremenu poznog socijalizma i na kraju hladnog rata (Deo VII).
Miško Šuvaković, autor projekta i urednik knjige |