 BEOGRAD. Studentski kulturni centar predstavlja, od 19. februara do 8. marta 2013. godine, izložbu slika i objekata Petra Krasa (1968, Kraljevo). Nakon škole za dizajn u Beogradu, diplomirao je osnovne studije likovnih umetnosti na Fakultetu likovnih umetnosti, Eks u Provansi, Francuska. Heterogena crna osnova je najvažnija poetska koncepcija postavke. Izložba se sastoji od deset slika, jedne skulpture i dve prostorne instalacije na zidu.
Kroz istoriju čovečanstva, crna je predstavljala različite, neretko suprotstavljene ideje: autoritet i poniznost, bogatstvo i siromaštvo, pobunu i konformizam. Crna je boja ništavila, misterija, tradicionalizma, profesionalnosti, modernizma, elegancije, moći, svireposti, zla, tuge.
Crna se može definisati kao vizuelna impresija koja nastaje u oku kada do njega ne dopire svetlost. Ova boja/ne-boja je rezultat potpune apsorpcije ili odsustva svetlosti.
Najstariji sačuvani crteži rađeni ljudskom rukom su rađeni crnom bojom.
Usmerenost ka crnom u Krasovim radovima, ne predstavlja nužno ništavilo i/ili negativne konotacije. Pre je u pitanju kontemplacija u jednom polju tišine, sećanja, trenutak samoizmeštanja i sagledavanja sopstvenog životnog iskustva, sa jedne specifične tačke gledišta.
U tom smislu ovaj crni ciklus, koji stoji kao poseban i jedinstven u Krasovom stvaralačkom opusu, predstavlja terapeutsko sredstvo. U pitanju je jedna duboko samospoznajna apstrakcija. I pored poigravanja sa uzorima: Outrenoir koncept Pjera Sulaža, izložba Crni prostor Milovana de Stil Markovića iz 1983. godine i čak reminiscencije na pozne radove Ada Rajnharda, u pitanju je jedna izrazita umetnička individualnost. Radovi pružaju i jesu svojevrsno duhovno i psihološko očišćenje kroz dramu crnog i igru sa crnom.
Različiti nivoi značenja i tumačenja su dovedeni do krajnjih granica artikulacije. Likovni izraz je minimalizovan, a crna boja data kao afirmacija potencijala samog umetničkog dela.
Integralna situacija svakog pojedinačnog rada sa višestrukošću pojavnog i svojom celovitošću, ne isključuje svojstva predmetnosti. Često je naziv dela smernica ka tumačenju i formalnom čitanju svakog rada ponaosob. Promišljanje dela ipak nije jednodimenzionalno, asocijacije su lične, a njihove kombinacije beskrajne. Iskustveno tematski momenat je prisutan, integralno vezan sa likovnom temom radova i ne ograničava posmatračev doživljaj dela. Naprotiv, utire put slojevitosti simbola, metafora i tumačenja, duboko ličnih i subjektivnih.
U Krasovim radovima nema monotonije. Izložena dela, posmatrana pod odgovarajućim osvetljenjem i uglom, otkrivaju teksture i hromatsko bogatstvo, zahtevajući posmatranje u kretanju i tako stvarajući kod posmatrača jedan kinetički doživljaj slike (termin preuzet od Leonida Šejke). Izložena dela Petra Krasa zahtevaju posvećenost i vreme posmatrača.
Svet Krasovih radova pored pojavnog i očiglednog, nudi i dublje značenje. Svaki elemenat delâ, ma kakve reminiscencije budio na konkretnom i doživljenom planu, predstavlja simbol jedne više stvarnosti, kojoj svi ljudi pripadaju.
Nađa Mandić,
U Beogradu, 17. januara 2013. |
