Kada se 1888. na svetskom tržištu našla prva kamera Kodak, George Eastman je postavio osnovu za stvaranje fotografije dostupne svima. Pod reklamnim sloganom "Vi pritisnite dugme, a mi ćemo uraditi ostalo". Mala, laka za upotrebu - kamera kodak box promovisala je ideju da je fotografija krajnje jednostavna stvar.

Danas, nakon više od jednog veka, zahvaljujući digitalnoj (r)evoluciji, eri mobilnih telefona i interneta, fotografija se više od bilo kog drugog tekstualnog sistema nudi kao 'ponuda koja se ne može odbiti' (Burgin). S obzirom na neposrednost medija i njegovih automatskih kvaliteta, fotografija je našla svoje mesto u porodičnim albumima, u dokazima izvedenim na suđenjima i na zidovima galerija i muzeja. Sposobnost fotografije leži u njenoj nemogućnosti da fiksira značenje: tako je fotografija, između ostalog, opisana kao podsvest (Benjamin, 1939), halucinacija (Bart, 1980), memento mori (Sontag, 1977), društvo (Freund, 1980), tekst (Burgin, 1982) i/ili reprezentacija (Michaels, 2007).

Nema sumnje da se fotografija drastično promenila od pronalaska medija (1838), međutim ona je i danas, zbog svoje nestalnosti i promenjivog karaktera, medij koji izmiče fiksnim granicama i definicijama. Izložba CLOSE-UP&BLOW-UP: Re-konstrukcija fotografske slike fokusira se upravo na istraživanje 'prostora' fotografije i različitih načina pristupanja mediju.

Izložba pokazuje na koji način savremeni umetnici upotrebljavaju fotografiju, te se ti pristupi upoređuju s onima savremenih fotografa. Kako se medij fotografije konstantno transformiše, izložba zapravo postavlja pitanje šta znači napraviti (to make) fotografiju u 21. veku. Izložba je nastala iz potrebe za saradnjom i samoorganizacijom umetnika iz (približno) iste generacije i konteksta (obrazovnog sistema) sa ciljem da pokrene afirmaciju i pravilno razumevanje fotografskog medija putem infiltriranja u zvanične tokove 'institucionalnog sistema' kao zatvorenog – disciplinarnog polja umetnosti. Istraživanje i analiza sprovode se kroz prepoznavanje, pregled i raspravu o pojedinačnim praksama (ili ekscesima) fotografa-umetnika i umetnika koji koriste fotografiju koji, manje-više uspešno, funkcionišu u zajedničkom sistemu vrednosti. Nadovezujući se na ideju o neophodnosti samoorganizacije u datom kontekstu, izložba pokreće i pitanja o razlozima/uslovima (ne)postojanja fotografske prakse (i scene!) u Novom Sadu.

Sam izbor radova zasniva se na raznovrsnosti tema/žanrova i načina prezentovanja fotografije: likovnih i plastičkih kvaliteta i/ili njihovog intenziteta metoda, koncepata, namera, opsesija. Na izložbi su prikazani radovi umetnika-fotografa čije je školovanje usko povezano sa studijama fotografije ili filma, a koji predstavljaju dokumentarnu formu kroz koju sprovode svoja istraživanja u različitim psihološkim, društvenim ili političkim prostorima. Oni govore o moći i potencijalu dokumentarnog zapisa: o činjenicama ili fikcionalizaciji okolnosti, putem kojih direktno ili zaobilaznim putem tumače sopstvenu društvenu poziciju. Uporedo sa dokumentarnom praksom fotografa-umetnika, radovi umetnika koji koriste fotografiju proširuju definiciju fotografije kao ’prikazivačkog’ medija. Njihovi radovi istražuju fotografske procese/tehnologije i zamagljuju granice između fotografije i drugih umetničkih disciplina ili kustoskih praksi. Upotrebom konceptualnih modela, korišćenjem ’nađenih’ fotografija ili tretiranjem fotografije kao tradicionalnog likovnog medija ili čistog digitalnog zapisa, predstavljeni radovi bave se problemskim i/ili kritičkim preispitivanjem fotografije kao medija.

Svakako, zbog svog nestalnog karaktera, fotografski radovi ne spadaju nužno samo u jednu kategoriju/formu. Stoga, postavljena dihotomija služi samo kao poligon za preispitivanje i redefinisanje fotografije u formalnom i sadržajnom smislu, čime se otvara složeno pitanje o ulozi fotografije u kontekstu savremene umetnosti. Kao što i sam naslov aludira, close-up – kao fotografski i filmski plan – smešta jedan ili više likova u prvi plan ’kadra’ (izložba); blow-up – kao tehnika uvećanja snimka – u ovom kontekstu postavlja pitanje šta, u stvari, vidimo i šta pretpostavljamo da vidimo (značenje); dok re-konstrukcija podrazumeva ponovno tumačenje, (re)interpretaciju pozicije koju savremeni umetnici/fotografi zauzimaju pri reprezentaciji fotografske slike.

Andrea Palašti