 BEOGRAD. Miodrag B. Protić (10. maj 1922, Vrnjačka Banja – 20. decembar 2014, Beograd). Umetnik, teoretičar i kritičar umetnosti, osnivač Muzeja savremene umetnosti u Beogradu. Svojom vizijom razvoja Muzeja, postavio je temelje instituciji koja je težila da bude savremena, što je po njegovim shvatanjima bilo mogućno jedino ukoliko bi ona imala jugoslovensku, odnosno svetsku i internacionalnu orijentaciju.
Delovanje Miodraga B. Protića ostavilo je dubok trag na kulturnoj i umetničkoj sceni Jugoslavije i Srbije u drugoj polovini XX veka. Kao osnivač Muzeja savremene umetnosti i njegov prvi upravnik (1965–1980), Protić je formirao ustanovu kulture sa dalekosežnim, ambicioznim ciljevima u čije osnove rada su ugrađena praktična i teorijska iskustva najuglednijih muzeja moderne i savremene umetnosti u svetu. Rukovodeći se osnivačkim ciljevima koje je Protić postavio, Muzej se tokom narednih decenija razvio u vodeću instituciju moderne i savremene umetnosti u Jugoslaviji.
U uvodnom tekstu monografije Muzeja savremene umetnosti iz 1965. godine, Miodrag B. Protić je jasno apostrofirao jugoslovensku orijentaciju Muzeja, pri čemu je srpsku umetnost video kao integralni deo jugoslovenske umetničke scene. Protićev doprinos u koncipiranju umetničkih zbirki Muzeja doveo je do toga da ta institucija danas raspolaže najreprezentativnijim delima jugoslovenskih umetnika XX veka. Svojom delatnošću Protić je kroz brojne programske aktivnosti afirmisao Muzej savremene umetnosti kao ustanovu od posebnog značaja u valorizovanju, istorizovanju i postavljanju jugoslovenske umetnosti na mapu svetskih umetničkih zbivanja. Bio je autor ključnih izložbi moderne umetnosti u Muzeju savremene umetnosti: "Počeci jugoslovenskog modernog slikarstva", "Treća decenija: Konstruktivno slikarstvo", "Nadrealizam, postnadrealizam, socijalna umetnost" kao i retrospektiva Save Šumanovića, Milene Pavlović Barili, Peđe Milosavljevića i drugih značajnih umetnika.
Protićev umetnički rad razvija se uporedo s njegovim radom na mestu upravnika Muzeja, u specifičnim socijalnim, političkim, kulturnim i umetničkim okolnostima karakterističnim za razvoj jugoslovenskog posleratnog društva.
Umetnički rad Miodraga B. Protića se tokom decenija razvijao kao visoko konzistentna i kontinuirana delatnost. U zaključku studijskog teksta za monografiju o Protićevom stvaralaštvu, Jerko Denegri kao suštinsko određenje celokupne, višedecenijske Protićeve aktivnosti navodi pojam modernističkog projekta, naglašavajući da je njegovo "slikarsko, kritičarsko, teorijsko, istorijsko-umetničko i organizaciono delovanje u znaku ideala poznomodernističkog projekta."
U zbirkama Muzeja savremene umetnosti, Protićev slikarski opus zastupljen je s ukupno 67 dela. Najveći broj dela Muzej je stekao putem poklona, odnosno Legatima koje je ustupio sam autor, imajući u vidu činjenicu da kao upravnik Muzeja nije dozvoljavao da se njegova dela kupuju.
Kao umetnik, Protić je izlagao na mnogobrojnim izložbama u zemlji i inostranstvu, na bijenalima u Veneciji, Aleksandriji, Tokiju i Sao Paolu. Bio je član grupe "Samostalni", "Decembarske grupe" i grupe "63".
Protićeva publicistička i teorijska delatnost trajala je do kraja njegovog života. Bio je dugogodišnji kritičar NIN-a, saradnik lista Politika, časopisa Delo, Književnost, Umetnost i Književne novine. Objavio je više knjiga iz oblasti kritike, teorije i istorije likovne umetnosti, među kojima su najvažnije: Savremenici I i II, Srpsko slikarstvo XX veka, Slika i smisao, Jugoslovensko slikarstvo 1900–1950, Oblik i vreme i drugih.
Dobitnik je brojnih nagrada: Uneskove na XXVIII Bijenalu u Veneciji (1956), Ordena Deneborg Kraljevine Danske (1981), Ordena oficira rada književnosti i umetnosti Republike Francuske (1983), Sedmojulske nagrade SR Srbije (1985), Nagrade "Todor Manojlović" (1995), Nagrade lista "Politika" (2001), Nagrade "Sava Šumanović" (2003), Vukove nagrade (2004) i drugih.
Muzej savremene umetnosti u Beogradu |
