Spomen-zbirka Pavla Beljanskog

Pavle Beljanski (Veliko Gradište, 1892 – Beograd, 1965). Kao pravnik i diplomata, ali i ljubitelj i poznavalac umetnosti, sakupio je zbirku vrhunskih dela (slika, skulptura, crteža i tapiserija) nacionalne umetnosti prve polovine dvadesetog veka. Kolekcija, koju je zaveštao srpskom narodu 1957. godine posebnim Ugovorom o poklonu sa Skupštinom AP Vojvodine, otvorena je za javnost u oktobru 1961. godine pod nazivom Spomen-zbirka Pavla Beljanskog.

Boraveći u evropskim prestonicama između dva svetska rata bio je u prilici da upozna vrhunska umetnička dela, što ga je podstaklo da i sam počne da se bavi kolekcionarstvom. Prvobitno zainteresovan za evropsku, najviše renesansnu umetnost, uvideo je da su mu vrhunska dela starih majstora nedostupna. Istovremeno, družeći se s mladim jugoslovenskim autorima, usmerio je sakupljačku strast prema savremenoj nacionalnoj umetnosti. Mnogim umetnicima, čija je dela uvrstio u svoju kolekciju, bio je prijatelj i mecena, pomažući im na početku karijere, o čemu svedoče i dokumenti u arhivu Spomen-zbirke Pavla Beljanskog. Odluku da neko umetničko delo uvrsti u zbirku uglavnom je donosio sam, ili oslanjajući se na sud svojih prijatelja umetnika. Kolekciju je dopunjavao i oblikovao do kraja života i ona danas postoji kao jedinstveno svedočanstvo o njenom tvorcu, jednoj epohi, i umetnosti koja je u njoj nastajala.

Tematski i konceptualno ova postavka je inspirisana programom "Umetnost u ambasadama" (AIE) koji u okviru Stejt departmenta SAD postoji od 1963. godine. Osmišljen sa ciljem širenja kulture kroz organizaciju izložbi, umetničkih programa i izdavanje publikacija, program omogućava da se u američkim diplomatskim predstvaništvima, konzulatima, ambasadama i rezidencijama širom sveta prikaže stvaralaštvo umetnika iz Sjedinjenih Američkih Država ali i zemalja domaćina.