 Sastavni deo izložbe "Dimitrije Avramović. Umetnik evropskih okvira i srpskog konteksta" je publikacija u kojoj su autori različitih profilacija (dr Igor Borozan, dr Mirjana D. Stefanović, dr Vladimir Simić, dr Milan Popadić, Evgenija Blanuša i Petar Petrović) tekstovima i interpretacijama na nov način osvetilili stvaralaštvo Dimitrija Avramovića i doprineli njegovom boljem pozicioniranju u okviru srpske nacionalne kulture i razumevanju njegovih opredeljenja i stremljenja u širem evropskom kontekstu.
Obeležavajući dvestotu godišnjicu rođenja slikara Dimitrija Avramovića Galerija Matice srpske je 2015. godine u saradnji s Maticom srpskom i uz podršku Narodnog muzeja u Beogradu pokrenula obiman i složeni projekat proučavanja i predstavljanja stvaralaštva Dimitrija Avramovića, umetnika koji je višestruko vezan za Maticu srpsku i njenu Galeriju, a čije rezultate pružamo javnosti u godini obeležavanja jubileja 170 godina trajanja Galerije Matice srpske. Izložbom i publikacijom Dimitrije Avramović. Umetnik evropskih okvira i srpskog konteksta želimo da doprinesemo poznavanju i razumevanju stvaralaštva ovog značajnog slikara srpske umetnosti XIX veka.
Dimitrije Avramović (Šajkaš, 1815. ‒ Novi Sad, 1855) je formiran u preplitanju starih klasicističkih ideala, koji su prednost davali crtežu, i romantičarskog patosa, zasnovanog na iskazivanju sentimentalnih verskih osećanja. Njegovo najznačajnije delo po dolasku u Kneževinu Srbiju 1841. godine svakako je oslikavanje zidnih površina i ikonostasa Saborne crkve u Beogradu (1841‒1845), čime je potvrđena ideja otadžbinske umetnosti koja podrazumeva koncept demokratskog podučavanja naroda u javnim zatvorenim i otvorenim prostorima. Nakon oslikavanja Saborne crkve, Avramović je kao etablirani umetnik nastavio umetničko-teorijski rad u svetlosti pokušaja konstituisanja nacionalnog kanona u umetnosti. Tokom naučno-studijskih istraživanja, tragao je za izvornim nacionalnim kostimom i autentičnim citatima prošlosti u svetogorskim manastirima, posebno u Hilandaru, o čemu je objavio dve knjige: Opisanije drevnosti srbskih u Svetoj (Atonskoj) Gori (1847) i Sveta Gora sa strane vere, hudožestva i povestnice (1848).
U sklopu javne delatnosti, Avramović se bavio i karikaturom. Isticanjem komičnog, umetnik je subverzivno delovao u odnosu na društvene revolucionarne događaje sredinom XIX veka, iskazavši tako svoj angažovani pogled na socijalna i društvena događanja u periodu restrikcije vizuelnog govora.
Svojim višeslojnim delom Avramović je definisao kontekst srpske umetnosti u evropskim okvirima, potvrdivši stvaralački transfer moderne umetničke teorije i slikarske prakse na kulturno tlo mlade srpske države sredine XIX veka.
Svi ovi apsekti umetničkog stvaralaštva Dimitrija Avramovića predstavljeni su na izložbi Dimitrije Avramović. Umetnik evropskih okvira i srpskog konteksta zahvaljujući podršci Narodnog muzeja u Beogradu, Matice srpske, Biblioteke Matice srpske, Muzeja Srpske pravoslavne crkve, Crkve Ružice na Kalemegdanu i Muzeja grada Beograda, koji su nam ustupili eksponate, od koji se neki prvi put predstavljaju novosadskoj publici. Zajedno s eksponatima iz kolekcije Galerije Matice srpske čine jedinstvenu celinu kojom se na sveobuhvatan način predstavlja Avramovićev umetnički rad. |
