 Sastavni deo izložbe "Dimitrije Avramović. Umetnik evropskih okvira i srpskog konteksta" je publikacija u kojoj su autori različitih profilacija (dr Igor Borozan, dr Mirjana D. Stefanović, dr Vladimir Simić, dr Milan Popadić, Evgenija Blanuša i Petar Petrović) tekstovima i interpretacijama na nov način osvetilili stvaralaštvo Dimitrija Avramovića i doprineli njegovom boljem pozicioniranju u okviru srpske nacionalne kulture i razumevanju njegovih opredeljenja i stremljenja u širem evropskom kontekstu.
Obeležavajući dvestotu godišnjicu rođenja slikara Dimitrija Avramovića Galerija Matice srpske je 2015. godine u saradnji s Maticom srpskom i uz podršku Narodnog muzeja u Beogradu pokrenula obiman i složeni projekat proučavanja i predstavljanja stvaralaštva Dimitrija Avramovića, umetnika koji je višestruko vezan za Maticu srpsku i njenu Galeriju, a čije rezultate pružamo javnosti u godini obeležavanja jubileja 170 godina trajanja Galerije Matice srpske. Izložbom i publikacijom Dimitrije Avramović. Umetnik evropskih okvira i srpskog konteksta želimo da doprinesemo poznavanju i razumevanju stvaralaštva ovog značajnog slikara srpske umetnosti XIX veka.
Dimitrije Avramović (Šajkaš, 1815. ‒ Novi Sad, 1855) je formiran u preplitanju starih klasicističkih ideala, koji su prednost davali crtežu, i romantičarskog patosa, zasnovanog na iskazivanju sentimentalnih verskih osećanja. Njegovo najznačajnije delo po dolasku u Kneževinu Srbiju 1841. godine svakako je oslikavanje zidnih površina i ikonostasa Saborne crkve u Beogradu (1841‒1845), čime je potvrđena ideja otadžbinske umetnosti koja podrazumeva koncept demokratskog podučavanja naroda u javnim zatvorenim i otvorenim prostorima. Nakon oslikavanja Saborne crkve, Avramović je kao etablirani umetnik nastavio umetničko-teorijski rad u svetlosti pokušaja konstituisanja nacionalnog kanona u umetnosti. Tokom naučno-studijskih istraživanja, tragao je za izvornim nacionalnim kostimom i autentičnim citatima prošlosti u svetogorskim manastirima, posebno u Hilandaru, o čemu je objavio dve knjige: Opisanije drevnosti srbskih u Svetoj (Atonskoj) Gori (1847) i Sveta Gora sa strane vere, hudožestva i povestnice (1848).
U sklopu javne delatnosti, Avramović se bavio i karikaturom. Isticanjem komičnog, umetnik je subverzivno delovao u odnosu na društvene revolucionarne događaje sredinom XIX veka, iskazavši tako svoj angažovani pogled na socijalna i društvena događanja u periodu restrikcije vizuelnog govora.
Svojim višeslojnim delom Avramović je definisao kontekst srpske umetnosti u evropskim okvirima, potvrdivši stvaralački transfer moderne umetničke teorije i slikarske prakse na kulturno tlo mlade srpske države sredine XIX veka.
Svi ovi apsekti umetničkog stvaralaštva Dimitrija Avramovića predstavljeni su na izložbi Dimitrije Avramović. Umetnik evropskih okvira i srpskog konteksta zahvaljujući podršci Narodnog muzeja u Beogradu, Matice srpske, Biblioteke Matice srpske, Muzeja Srpske pravoslavne crkve, Crkve Ružice na Kalemegdanu i Muzeja grada Beograda, koji su nam ustupili eksponate, od koji se neki prvi put predstavljaju novosadskoj publici. Zajedno s eksponatima iz kolekcije Galerije Matice srpske čine jedinstvenu celinu kojom se na sveobuhvatan način predstavlja Avramovićev umetnički rad. |
Ugao Zmaj Jovine i ulice Modene, Novi Sad. Jun 2007.
"Oborio sam pogled, nikad čovjek ne smije misliti da je siguran, ni da je umrlo što je prošlo. Ali zašto se budi kad mi je najmanje potrebno? Nije ona važna, ta daleka, sjećanje na nju zamjenjuje…
Da bismo uopšte mogli očekivati da naša umetnost bude primećena u nekakvim evropskim i svetskim okvirima, najpre sami moramo da je prihvatimo i da u njenom "lokalnom" karakteru iščitamo univerzalni jezik - rečenica je koja bi,…
