Dragoljub Adžić. Čovek i sunce. 1969

Odeljenje za savremenu umetnost – Zavičajna galerija Muzeja grada Novog Sada, osnovano je 1963. godine u okviru Odeljenja za kulturnu istoriju sa zadatkom da prikuplja, čuva, proučava i izlaže dela iz oblasti likovne i primenjene umetnosti stvaralaca koji žive i rade u Novom Sadu, a od 1978. godine ima status posebnog odeljenja u Muzeju. Tokom četiri decenije postojanja umetnički fond Zavičajne galerije razvio se u jednu od najboljih kolekcija novosadske umetnosti druge polovine dvadesetog veka, a danas broji više od 3300 dela likovne i primenjene umetnosti. Svojevremeno zamišljena kao centar likovnih zbivanja u Novom Sadu, Zavičajna galerija predstavlja svojevrstan presek likovnog stvaralaštva u gradu u proteklim decenijama. Kontinuirano prati razvoj stvaralačkih koncepcija novosadskih umetnika druge polovine prošlog veka i predstavlja značajno svedočanstvo o umetničkom stvaralaštvu u Novom Sadu u proteklom periodu. Tokom četiri decenije aktivnog rada na proučavanju i sakupljanju dela savremene umetnosti u Novom Sadu, prikupljen je raznovrstan umetnički fond koji se čuva u Zbirci dela likovne umetnosti i Zbirci dela primenjene umetnosti, a posebnu celinu čini zaostavština arhitekte Đorđa Tabakovića, otkupljena 1981. godine.

Kolekcija unikatne keramike Odeljenja za savremenu umetnost Muzeja grada Novog Sada sadrži 34 ostvarenja deset autora koji su se umetnički izrazili u keramici – Dragoljuba Adžića, Zlate Markov Baranji, Aranke Mojak, Miodraga Nedeljkovića, Olge Nikolić, Ljubiše Petrovića, Ane Popov, Marine Popović, Vladislava Rajčetića i Marine Sujetove Kostić. U zbirci su zastupljene keramičke posude, slikani keramički panoi, keramoplastika i više komponovanih keramičkih celina. Pojedine keramičke celine čini veliki broj elemenata, stoga ova kolekcija sadrži ukupno 90 unikatnih keramičkih ostvarenja. U zavisnosti od tehnologije rada i materijala, u muzejskoj zbirci zastupljeni su predmeti izvedeni u majolici, kamenini i porcelanu. Najveći broj keramičkih dela su majolike, nastale u periodu od početka 70-ih do kraja 90-ih godina 20. veka, s tim da većina potiče iz 70-ih i 80-ih godina 20. veka kada je unikatna keramika doživela svojevrsnu ekspanziju u tadašnjoj Jugoslaviji.

Za formiranje ove muzejske zbirke zaslužni su istoričari umetnosti Mirjana Džepina i Miloš Arsić – kustosi Zavičajne galerije od njenog osnivanja do 1975. godine. Kolekcija je nastala, pre svega, zahvaljujući otkupu od autora, a pet ostvarenja potiče iz umetničkog fonda SIZ-a za kulturu u Novom Sadu čiji deo je 1982. godine trajno dodeljen Muzeju. Godine 2012. zbirka je dopunjena sa još 12 poklonjenih keramoplastika. Iako muzejska kolekcija unikatne keramike pruža fragmentaranu sliku o stvaralaštvu novosadskih keramičara tokom druge polovine 20. veka, dela iz ove zbirke predstavljaju važne primere njihovog rada, posebno iz ranog perioda stvaralaštva, i značajno doprinose vrednosti celokupnog umetničkog fonda Odeljenja. Mnoga keramička ostvarenja iz kolekcije važna su u proučavanju stvaralaštva pojedinih novosadskih umetnika, a u predstavljanju njihovog ukupnog rada nezaobilazna. Činjenica da se u Muzeju čuva više keramičkih dela autora koji su za svoj rad nagrađivani na domaćim i internacionalnim izložbama i smotrama, potvrđuje značaj kolekcije ne samo u lokalnim, već i međunarodnim okvirima.

Publikovanje kataloga i predstavljanje izabranih dela iz kolekcije unikatne keramike Muzeja na izložbi, pruža priliku zainteresovanoj publici da upozna umetnički fond Zavičajne galerije, posebno imajući u vidu činjenicu da ostvarenja iz ove zbirke gotovo pola veka nisu bila izlagana, sa izuzetkom malog broja njih pre četiri decenije i, poslednji put, pre dvanaest godina u okviru muzejske izložbe. Muzejskoj publici, stručnjacima i proučavaocima umetničkih tokova i tendencija u Novom Sadu tokom druge polovine 20. veka, posebno tokom 70-ih i 80-ih godina prošlog veka, pružena je prilika da na izložbi "Kolekcija unikatne keramike Odeljenja za savremenu umetnost Muzeja grada Novog Sada" steknu uvid u fond fragilne muzejske zbirke trajne umetničke vrednosti.

dr Jelena Banjac
muzejski savetnik, istoričar umetnosti