Peregrinatio je univerzalna predstava traganja za nekom dragocenošću do koje je teško doći. Takav poduhvat izvela je Ljiljana Bursać. Kao u bajkama i mitovima, umetnica je na ovoj svojevrsnoj ekspediciji doživela brojne prepreke, ali je na putu do cilja ništa nije pokolebalo.

Cilj, međutim, nije bilo samo odredište, već i sâmo putovanje. Svako takvo putovanje je put individuacije, odnosno traganje za sopstvenim središtem i celovitošću. Naizgled je paradoksalno da čovek putuje u daleke krajeve i upušta se u opasne avanture da bi tamo pronašao sebe samoga i svoju celovitost. Ipak, svaki put nosi svoju plemenitost i na svakom takvom putu mi sebe bolje upoznajemo i postajemo celovitiji.

Pred nama se nalaze artefakti, delići prirode, brojni reprodukovani stari spisi i novi članci, ali pre svega dela koja nose utiske i duboku iskonsku priču koja je očarala umetnicu, i to je svakako dobar povod za crtež.

Od trenutka kada je stvoreno, tlo pamti i čuva čudesa ljudskog produkta, ako su u saglasju sa prirodom. Vreme prolazi, političke granice su nestalne i privremene, ali ono što vredi postaje neizbrisivo i sastavni element predela. To Dobro koje ostaje dostupno je svima koji žele da ga vide i/ili osete. Važno je osetiti najpre energiju tla i prostora. Po svojoj geografiji ono izlazi na dva mora, spaja dva kontinenta, sadrži Sinajsku goru koja je pustinjska visoravan sa najvišim delom koji leži na 2.600 metara nadmorske visine, a u severnom delu je Sinajska pustinja, koja se nastavlja u pustinju Negev u Izraelu, u kojoj se nalazi najveći prirodni krater na svetu.

Sinajsko poluostrvo nosi u svom sećanju mnoge civilizacije i narode. U pustinji Negev nalaze se jedinstvene konstrukcije, poznate kao pustinjski zmajevi, koje se datiraju oko 7000. godine pre nove ere. Na Sinaju nalaze se najstariji ugravirani zapisi na proto-sinajskom alfabetu (1900. godina pre nove ere). U starom rimskom gradu Cezareji nalaze se veštačka ostrva od betona koja su odolela svim izazovima vremena i prirode. Pravoslavni manastir Svete Katarine jedan je od najstarijih hrišćanskih manastira. Nalazi se na jugu Sinajskog poluostrva, u nepristupačnoj pustinji, okružen crvenim granitnim planinama.

Na mestu na kome je podignut manastir, Mojsije je primio 10 Zapovesti na tablicama, a čini se da je baš tu video i plameni oganju žbunu kupine koja gori, a ne sagoreva. Tada je čuo i glas anđela koji mu je saopštio da je na svetom tlu. Majka cara Konstantina, Jelena, podigla je 330. godine kapelu posvećenu Bogorodici, uz koju je kasnije car Justinijan podigao crkvu. Manastir poseduje drugu najveću zbirku rukopisnih knjiga na svetu, koja broji više od 3.500 knjiga. On je nalik na Nojevu barku u kojoj se, umesto životinjskih vrsta, nalaze primerci i uzorci umetničkih rodova i remek-dela minulih vremena. Manastir ih je čuvao, a čuva i danas, od prolaznosti, a ljudi su dolazili sa svih strana sveta da ih vide, ožive, ugrade u sebe i prenseu dalje. Ljiljana Bursać je jedan od tih hodočasnika putujućih darodavaca.

Irina Tomić, doktor istorije umetnosti, master etnolog-antropolog
(iz teksta za katalog)