 NIŠ. Galerija savremene likovne umetnosti, u prostoru Salon 77, predstavlja od 22. septembra do 9. oktobra 2020. slike Miloša Naskovića (1974, Aleksinac). Diplomirao je i magistrirao na slikarskom odseku Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu. Doktorski umetnički projekat odbranio je pod mentorstvom prof. Biljane Vuković, na istom fakultetu. Izložbu čine slike i crteži iz ciklusa "Omaž morskom ježu".
Radovi umetnika Miloša Naskovića, nastali u pretekle dve godine, izvedeni kombinovanom tehnikom (ulje, akril, lak i pigment) na platnu i lesonitu (pretežno pravougaonog formata), nacrtani su i naslikani u čast morskom ježu. Bliska apstraktnom ekspresionizmu, odnosno slikarstvu akcije (gesta), polazište izloženih dela je u ličnim, psihičkim i duhovnim, doživljajima i stanjima, koja umetnik slikarski/crtački predstavlja direktnim i spontanim pokretima ruke i tela.
Snažnim, gestualnim radom četke, kao i primenom procesa prskanja i curenja boje, Nasković stvara ekspresivne kompozicije, koje su zasnovane na odnosima (organizaciji) likovnih elemenata (tačka, linija, tekstura, svetlost, senka) prema zadatoj površini slike/crteža. Umetnički jezik Miloša Naskovića sličan je poetici apstraktnih umetnika prošlosti (Vilijam de Kuning, Džekson Polok, Đorđe Ivačković), koji su u paleti bezbrojnih mogućnosti, tragali za pravim izborom likovnih odnosa, kako bi dostigli istovremeno poistovećivanje scojih misli/emocija sa njihovim likovnim izrazom na slici. Za ove umetnike bilo je važno da posmatrač prepozna unutrašnju dinamiku, kretanje i promene koje slika emituje kao celina.
Zasnivajući svoje stvaralaštvo i na principu vizuelnih asocijacija i metafora, umetnik nas navodi da u apstraknim prikazima prepoznajemo aluzije (nagoveštaje) loptastog crnog bodljokošca, koji odavnina prebiva u morima i senovitim mestima. U sponatinim nanosima boje, naslućuje se trepljasto (po)kretanje morskih ježeva kroz morske dubine, penu plićaka ili šupljine stena. Osim pomicanja i premeštanja, oštre bodlje radijalno raspoređene oko sferičnog tela, mogu stvarati otrove, koji brane ježev teritorijani integritet i štite njegovu životnu ispunjenost. Apstrakni prikaz ježevih trnova simbolično označava energije zračenja, koje vibriraju različitim frekvencijama u zavisnosti od okoline koja ih okružuje.
Iako početni Naskovićevi radovi obiluju monohromnim nanosima crnog pigmenta, kasnija dela (opusa posvećenog morskom ježu) prosvetljuju se nakapavanjem, utapkavanjem, rasipanjem i razmazivanjem belog pigmeta i različitih nijansi plave i crvene boje. Od crvenila (opeklina) koje uzrokuju ježeve bodlje, verovatno potiče i metaforičko značenje ježa kao vatre, sunca, prosvetljenosti, mudrosti...
Omaž (odavanje počasti) zrakastoj formi i svetlosnom značenju morskog ježa, oživljavanjem likovnih tehnika prošlosti (kao što je apstraktni ekspresionizam i slikrstvo gesta), podstaknuto je sadašnjim društvenim dešavanjima i umetničkim događajima. U svom eseju "Apstraktni ekspresionizam, Slikarstvo kao vizija i kritika", Džon Zerzan ističe: "U tom obezličenom svetu, apstrakni ekspresionisti su istakli svoju očajničku težnju ka sponatanosti, slobodi i ponovnom otkriću sopstva i ljudskog konteksta. Njihova romantičarska, antikapitalistička nada, sa svim svojim slabostima i kontradikcijama, govorila im je da bi vrednosti ugrađene u njihovu umetnost mogle prevazići sferu umetničkog i preobraziti društvo..."
Iako aspstrakni umetnici 1950-ih godina nisu uspeli u svojoj težnji, apstrakni ekspresionizam i akciono slikarstvo, predstavljali su poslednji veliki napad modernizma na vladajuću kulturu, posle čega je usledio kraj slikarstva kao predvodnika društvene opozicije.
U tom smislu, slike malog formata i crteži iz ciklusa "Omaž morskom ježu" umetnika Miloša Naskovića, predstavljaju početak obnove (revitalizaciju) umetnosti, koja afirmiše uživanje u slobodi stvralačke kreacije, koje je materijalno bezinteresno i kojim se prevazilazi ispraznost i represija sadašnjeg društva.
dr Olivera Erić, istoričarka umetnosti |
