 Novosadske galerije. Novembar - decembar 2007.
"Balkan art" je dragocena manifestacija, koja je naročito na svom početku 1996. imala značajnu misiju zbližavanja zemalja regiona nakon tek završenih oružanih sukoba, a danas, u mnogo mirnijim prilikama služi kao ogledalo ideja i stvaralačkih rezultata ovog specifičnog podneblja "meda i krvi". Upravo zato bi dublja analitičnost i veća doslednost u njenoj budućoj pripremi bila neophodna.
           
Vizure Balkana
Internacionalna izložba savremene umetnosti "Balkan art 07" u novosadskim galerijama Nakon pauze od pet godina u Novom Sadu je četvrti put organizovana Internacioanlna izložba savremene umetnosti "Balkan art" uz učešće tridesetak umetnika iz osam zemalja balkanskog regiona: Bosne i Hercegovine, Bugarske, Crne Gore, Grčke, Makedonije, Rumunije, Srbije i Turske. Pojedinačne izložbe umetnika u izboru nacionalnih selektora mogu se videti u osam novosadskih galerija, dok je centralna sa temom "Tranzicija u umetnosti - umetnost u tranziciji", autora Save Stepanova, inače umetničkog direktora "Balkan arta", postavljena u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine. Upravo tu je uočljiva razlika u snazi i kvalitetu izložbi, jer selektori pojedinih balkanskih zemalja manje su se bavili autentičnom problematikom Balkana i tranzicije, a više nekakvim formalnim problemima umetnosti, koji bi se mogli "udenuti" u bilo koju svetsku manifestaciju. Osim selekcije Grčke u Centru za vizuelnu kulturu "Zlatno oko" sa foto i video instalacijom Line Teodoru ("Kredit") u kojoj pokazuje decenijsko propadanje bankrotiranih i napuštenih Grčkih fabrika, hotela, naselja, zapravo raspršene snove čitavih generacija, jedino su Stepanovljeve selekcije u Galeriji Vojvođanske banke sa autorima iz Srbije i centralna međunarodna izložba, u velikoj meri odgovorile na temu manifestacije. Keramičke apstraktne forme Genxai Kasapči u Galeriji "Podrum" i suviše su dekorativne i ponavljanje poznatih matrica moderne umetnosti da bi temi Balkana u tranziciji bilo šta pridodale. Slično je i sa foto-dokumentacijom skultura od papirne mase i užadi Gabrijele Turturea iz Rumunije, slikama Crnogorki Biljane Keković i Nataše \urović, pa i objektima Makedonca Stanka Pavlevskog. Sve su to formalna istraživanja koja više nikoga upućenijeg ne interesuju. U Galeriji Vojvođanske banke ističu se radovi Čedomira Vasića koji se uklapaju u njegov dugogodišnji ciklus "Post skriptum", gde su sa (reprodukcija) poznatih slikarskih kompozicija uklonjeni ljudi. On to, kao i na ovoj postavci, najviše čini aludirajući na Kosovski problem. Tako sa slika "Kneževa večera na Kosovu" i "Boj na Kosovu, caru Lazaru konja ubiše" digitalnom intervencijom uklanja sve aktere, ostavljajući sablasno prazne protore. Ideju seobe podvlači instalacijom od najlonom prekrivene garniture nameštaja. Ivana Jakšić razgaljuje gledaoca radovima čija tema su isključivo vize raznih zapadnih zemalja, kao jedna od osnovnih fiksacija mlade generacije regiona u tranziciji, a islikava ih na velikim formatima platna sa izuzetnim strpljenjem i preciznošću. Mira Brtka izlaže mobilne metalne skulpture na oprugama, koje gledaoci pokreću po nahođenju. Na centralnoj izložbi pažnju privlače ponajviše radovi autora iz Srbije: instalacija Živka Grozdanića sa crnom grobnicom i blještavo belom skulpturom Venere i urnom iz koje vise komadi krvavog mesa, zatim krpene lutke Gorana Despotovskog pričvršćene na zid, koje sa zvučnika na telu emituju intimne zvuke, ili interaktivna video instalacija Dejana Anđelkovića i Jelice Radovanović koja na poziv određenog telefonskog broja emituje zvuke "Internacionale". Edin Numankadić (BiH) izlaže niz drvenih kutijica napunjenih kamenčićima, staklenim klikerima, bademima i kristalima, asocirajući na svet intime i uspomena, a na poklopce sa ogledalima ispisuje rukom tekstualne poruke. Turski autor Genxo Gulan u svojoj interaktivnoj video instalaciji bavi se simbolom dvoglavog orla, koji se nalazi, ili se u dalekoj prošlosti nalazio, na grbovima i zastavama niza balkanskih naroda. Gledalac prilazi knjizi koja prikazuje selxučke dvoglave orlove, a istovremeno se njegov lik putem kamere projektuje na obe glave orla sa monitora. Irena Paskali (Makedonija) u alegorijskom videu u krupnom planu prikazuje hod bosim nogama po zategnutom konopcu, a Albena Mihajlova (Bugarska) nizom fotografija i rukom pisanih komentara dočarava svoj put po Srbiji. "Balkan art" je dragocena manifestacija, koja je naročito na svom početku 1996. imala značajnu misiju zbližavanja zemalja regiona nakon tek završenih oružanih sukoba, a danas, u mnogo mirnijim prilikama služi kao ogledalo ideja i stvaralačkih rezultata ovog specifičnog podneblja "meda i krvi". Upravo zato bi dublja analitičnost i veća doslednost u njenoj budućoj pripremi bila neophodna.
Andrej Tišma
|
Galerija MAS, Odžaci, Novi Sad, Beograd. Avgust 2006.
Štampan dvojezično na srpskom i engleskom jeziku, kako sadržajem, tako i zastupljenim autorima, ovaj put časopis je nešto šire, regionalno pozicioniran. U drugom broju možete da čitate tekstove Marine Gržinić, Tule Karlainen, Ješe Denegrija, Lazara Trifunovića, Stevana…
Multimedijalni umetnik, likovni kritičar i publicista Andrej Tišma rođen je u Novom Sadu 1952. godine, Akademiju lepih umetnosti u Pragu završio je '76, a još u vreme studija počinje da se bavi mail-artom, koji će ga…
