Bela Marijaš

Izložba u Muzeju Vojvodine predstavlja umetnike iz Vojvodine koji već duže vreme žive i stvaraju u Budimpešti. Biće prezentovani radovi šestoro umetnika: Katalin Ladik, Balint Sombati, Milorad Krstić, Bela Marijaš, Ištvan Balind i Andraš Šifliš.

U savremenim umetničkim zbivanjima u Mađarskoj, tokom poslednje tri-četiri decenije aktivno učestvuju umetnici Mađari koji su poreklom iz Vojvodine. Na kraju XX i početkom XXI veka se, donekle, ponovila situacija kada su umetnici Mađari sa teritorije današnje Vojvodine inklinirali ka Budimpešti što je trajalo sve do kraja Velikog rata i uspostavljanja nove jugoslovenske granice. Tada je nastala pauza u srpsko-mađarskim umetničkim vezama koju kasnije nije bilo lako obnoviti, jer je umetnička sudbina bila skoro identična u obe države.

Uspostavljanje socijalističkih sistema nakon Drugog svetskog rata je donelo strogost soc-realizma, tegobu modernističkog osvešćenja, zanemarenu (i sputavanu) konceptualnu umetnost u sedamdesetim godinama proteklog stoleća. Tek je u jednom intervalu tokom osamdesetih godina prošlog veka došlo do relaksiranijih odnosa i razmene izložbi, da bi dramatični raspad SFRJ, a potom i tranzicijski procesi koje su obe države pretrpele donelo nove tegobe i probleme.

No, upravo u tom periodu počinju odlasci vojvođanskih umetnika u Budimpeštu. Neki su tamo stigli kao već afirmisani umetnici sa značajnom reputacijom ali je jedan broj autora svoju afirmaciju stekao upravo u novom umetničkom miljeu. Tako je ponovo došlo do zanimljivih umetničkih prepleta. Dakle, radi se o interesantnom umetničkom fenomenu koji je potrebno sagledati, objasniti i shvatiti mesto i ulogu ovih umetnika na umetničkim scenama s obe strane granice. Jer, činjenica je da su svi ovi umetnici, neko agilnije a neko manje aktivno, prisutni na obe scene - mađarske i srpske ali i znatno šire u zemljama bivšeg jugoslovenskog umetničkog prostora.