Ilija Bosilj


Sava Sekulić

Izložba "Svesno napuštanje realnosti: Ilija Bosilj i Sava Sekulić" predstavlja 67 radova ova dva umetnika iz različitih muzejskih kolekcija, a prate je i dva dokumentarna filma: film o Iliji Bosilju delo je reditelja Žike Mitrovića nastalo u produkciji Centarfilma, dok film o Savi Sekuliću potpisuje Slobodan Pešić i nudi i segmente razgovora sa samim umetnikom. Izložbu dopunjuje dokumentacija među kojom je i pismo Žana Dibifea o Ilijinoj umetnosti nastalo kada ga je Dibife uvrstio u svoju kolekciju (koja danas čini Collection dell’Art Brut u Lozani).

S obzirom na značaj umetničkih opusa koji su izloženi, jer se radi o dva međunarodno najpriznatija autora iz domena sirove umetnosti, ali i o opusima koji se od samog nastanka kreću na graničnom području savremene i art brut umetnosti, izložba ima i određen teorijsko umetnički aspekat koji doprinosi njenom značaju.

Ilija Bašičević Bosilj (1895 - 1972) je jedan od međunarodno najpriznatijih autora nekonvencionalne umetnosti. Njegovi radovi su još za njegova života obišli galerije i muzeje gotovo svih većih gradova Zapadne Evrope, zatim i Ameriku, Kinu i Japan, svuda izazvavši jednoglasan utisak da se radi o autentičnoj umetnosti, kojoj se ne može pronaći ništa slično.

Dva istaknuta akademika člana Srpske akademije nauka i umetnosti, Dejan Medaković i Vojislav Đurić, svoj stav o visokoj vrednosti opusa Ilije Bosilja aktivno su zastupali za života. Profesor Medaković je Iliju smatrao jednim od deset najznačajnijih srpskih slikara, a Vojislav Đurić je stručno obradio njegovu umetnost.

Pored Centra Žorž Pompidu u Parizu, Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, muzeja Museum of Everything u Londonu, Muzeja savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu, Ilijini radovi se nalaze u prestižnim privatnim kolekcijama poput kolekcija Maks Bila i Karla Pontija. Nakon samostalne izložbe u Njujorku u Galeriji Sent Etjen 2006. godine, ređaju se Ilijine izložbe među kojima i ona na kojoj je prikazan zajedno sa Pol Kleom, Kandinskim i Pikasom.

Drugi umetnik kojeg će publika moći da upozna, Sava Sekulić (1902 - 1989), takođe dobija međunarodno priznanje dosta rano, a o njegovoj umetnosti za života izuzetno pozitivno se izjašnjavaju Mića Popović i Leonid Šejka. Savina pozicija u društvu kao i njegov specifičan stil čine ga čistim primerom art brut umetnosti. Od nedavno, Savu Sekulića zastupa prestižna Galerija Majkl Has iz Berlina, a 2021. godine posvetila mu je samostalnu izložbu pod nazivom "Von Sava zu Sava: Sava Sekulić".

Teme oba izložena opusa su globalne, vezane za opšta pitanja postojanja čoveka, života i smrti, porodice i religije, i stoga su njihove slike razumljive svuda u svetu.

Oba autora, i Sava i Ilija, u svojim opusima stvaraju nove svetove, a kroz vizuelnu umetnost izražavaju misli filozofske prirode brišući skoro potpuno svoj unutrašnji, duševni život kao izvor inspiracije. Njihove slike ilustruju slobodu izražavanja očiglednu u ikonografiji ovih slika, autentičan vizuelni izraz kao i filozofsku dimenziju pitanja i odgovora koje te slike adresiraju.

Izložbu prati trojezični katalog (srpski, italijanski i engleski jezik) sa tekstovima autorke izložbe dr Ivane Bašičević Antić, Barbare Safarove, Jerka Denegrija, Žana Dibifea i Ivane Jovanović. Kustoskinja izložbe je msr Mirjana Brmbota, muzejska savetnica Galerije Matice srpske.

Realizaciju izložbe "Svesno napuštanje realnosti: Ilija Bosilj i Sava Sekulić" omogućilo je Ministarstvo kulture Republike Srbije.