 Kulturni centar Vojvodione "Miloš Crnjanski" objavio je knjigu nedavno preminulog teoretičara umetnosti i likovnog kritičara Save Stepanova o jednom od najznačajnijih vojvođanskih slikara Milanu Konjoviću. Ova monografska studija sastoji se od niza tekstova Save Stepanova o slikarstvu Milana Konjovića i različitim životnim i umetničkim fazama, kao i tekstovi o drugim umetnicima i njihovim umetničkim delima inspirisanim upravo Konjovićem. Broj strana: 153. Ilustrovano u boji. ISBN 978-86-82096-42-9
Slikarstvo Milana Konjovića, zahvaljujući umetnikovom dugom veku, natkriljuje skoro punih osamdeset godina srpske i jugoslovenske umetnosti, rasprostirući se kroz devet decenija dvadesetog veka. Svoju stvaralačku avanturu ovaj umetnik je započeo veoma rano, a prvi mladalački radovi ostvareni su već 1913. godine (Šuma, Potok u šumi) dok su poslednja Konjovićeva ostvarenja datirana 1993, u godini kada je, tokom novembra, preminuo.
U srpskoj istoriji umetnosti Konjović ima izuzetno značajno mesto. Jedna kompletnija retrospektivna izložba njegovih slikarskih ostvarenja podrazumevala bi registrovanje brojnih koncepcijskih opredeljenja kojima se ovaj umetnik bavio tokom kontinuiranog i logičnog razvoja svojih slikarskih ideja i ostvarenja. Konjović je, zasigurno, jedan od najznačajnijih predstavnika ekspresionističkog slikarstva u nas. Karakter njegovog izraza se, možda, najpreciznije može odrediti Protićevom tezom o ekspresionistima kojom konstatuje da su oni "uspeli da ostvare sadržinske poruke, a da pri tome ne povrede pikturalnu zasebnost i nesvodljivost, uspevajući da usklade misiju sa suštinom slike".
Pitanje Konjovićeve modernosti je veoma kompleksno. On nikada nije pripadao onom koncepcijskom okružju u kojem se - na radikalan način - brinulo o ontološkim pitanjima slike, niti se hotimično, programski i koncepcijski bavio analitičkim preispitivanjima slikarstva. Ipak, malo je umetnika u našoj umetnosti koji su poput njega doprineli dignitetu i autentičnosti slike-bića ili autonomiji slikarstva oslonjenog na primarne značajke i vrednosti likovnih elemenata. U njegovom opusu to je bilo pitanje digniteta vlastite misije: Konjović je spontano, ali svesno gradio sliku, uvek sa izuzetnim poštovanjem njene pikturalno-medijske zasebnosti, njenog modernističkog smisla, njenog umetničkog dostojanstva.
Izložba "Konjović na raskršćima srpske umetnosti" nastoji da ukaže, odredi i sagleda one fenomene i karakteristične periode u Konjovićevom opusu koji su ga afirmisali kao ličnost koja je presudno uticala na pravce razvoja srpske umetnosti. Sindrom "reke ponornice" je karakterističan za Konjovićev slikarski kontinuitet, jer se tokom višedecenijske stvaralačke aktivnosti, njegova umetnost u nekoliko navrata javljala kao sugestivni vesnik novih tendencija i novih shvatanja slike, kao relevantni činilac aktuelnih nastojanja. Ono što je, takođe, specifikum Konjovićevog stvaralaštva jeste činjenica da je te povremene iskorake ka avangardističkim tendencijama ostvarivao iz pozicije slikarstva jednostavne građanske konstitucije, psihologije i filozofije; iz slikarstva koje je permanentno zasnivano na "velikim temama", slikarstva poput pejzaža, mrtve prirode, akta, portreta, enterijera i žanr-scena.
U fokusu ove izložbene postavke su Konjovićevi "iskoraci" na aktuelnu umetničku scenu načinjeni tokom ranih dvadesetih godina dvadesetog veka (kubizam), zatim tridesetih (ekspresionizam boje i gesta), kao i početkom pedesetih godina (protiv socrealizma i ka apstrakciji). Posebno je interesantna epizoda njegovog slikarskog ponašanja tokom osamdesetih godina dvadesetog veka. To je vreme aktuelnosti postmodernističkog slikarstva. U specifični postmodernistički koncept "slikarstva osamdesetih" Milan Konjović se uključuje u trenutku svojih bioloških osamdesetih godina. U tim momentima on je svojoj tadašnjoj slikarskoj akciji pronašao snažne povode u fundusima istorije umetnosti. Ciklusom "vizantijskih" reminiscencija on je čak dospeo do inicijativne uloge u formiranju novih tokova. Povremenim iskakanjima iz vlastitih pikturalnih tokova, Konjović nikada nije pretendovao da bude trajni i suvereni zastupnik tih svojih inicijativa, već se, poštujući vlastiti stvaralački kontinuitet, brzo vraćao ustaljenim postupcima i osobenostima svog prepoznatljivog gestualnog ekspresionističkog koncepta.
Sava Stepanov
Sava Stepanov (1951-2024), bio je likovni kritičar i teoretičar umetnosti iz Novog Sada. Od kasnih sedamdesetih godina 20. veka do danas, objavio je veliki broj tekstova kojima je nastojao da prati glavne umetničke tokove i aktere na našoj umetničkoj sceni. Radio je u Galeriji Matice srpske, kao urednik u Foto galeriji (1979-1993), bio je direktor Centra za vizuelnu kulturu "Zlatno oko" (1993-2010), te rukovodilac Galerije "Most" u Zavodu za kulturu Vojvodine (2011-2014). U periodu od 1977. do 1981. godine bio je urednik Likovnog salona Tribine mladih u Novom Sadu. Galerija Matice srpske je primila od njega poklon-zbirku. Za svoj rad u oblasti likovnog stvaralaštva nagrađen je brojnim priznanjima. |
