NOVI SAD. Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti, ogranak u Novom Sadu, predstavlja od 7. do 21. novembra 2024. rane radove malog formata 1953 - 1967. Bogdanke Poznanović (1930 - 2013). Izložba se predstavlja pod simboličkim nazivom "ZVEZDANKA". Kurator izložbe je Branislav Petrić.
Avangardna višemedijska umetnica i nekadašnja profesorka Akademije umetnosti u Novom Sadu Bogdanka Poznanović (1930 - 2013) bila je prva u bivšoj Jugoslaviji koja je u nastavni proces uvela video-umetnost. Uporedo je razvijala svoju umetničku karijeru, koja je na početku bila okrenuta slikarstvu (enformelu), da bi kasnije u svoj rad uvela interdisciplinaran pristup - kombinujući fotografiju, koncept i video-izraz.
Ona je jedna od prvih umetnica Mejl-arta, kao nove konceptualne kategorije. Bila je jedan od osnivača i urednika Tribine mladih, koju je u potpunosti otvorila novim umetničkim tendencijama. Osnovala je Vizuelni studio za intermedijalna istraživanja, uvevši u nastavni proces video-umetnost. Predavanja sa video-projekcijama držala je i u Ferari (1984) i bila gostujuća profesorka na Univerzitetu za savremenu umetnost (DAMS) u Bolonji (1985).
Svoj rad je usavršavala na brojnim specijalističkim putovanjima i boravcima u različitim evropskim i svetskim institucijama. Bogdanka Poznanović je dobitnica više nagrada. Njenim imenom nazvana je nagrada koju dodeljuje Međunarodni festival video-umetnosti Videomedeja u Novom Sadu.
ZVEZDANKA
Z kao zvuk. Važna komponenta njenih video-radova, prostornih instalacija i performansa. Simbioza vizuelnog, tekstualnog i zvučnog čini osovinu njenog rada nakon napuštanja slike kao fiksnog objekta i okretanja prostoru, akciji i komunikaciji. Ili Z kao zavese. Umesto zavesama, prozori Ateljea DT20 bili su pokriveni običnim belim platnenim čaršavima. U sećanje prizivam Bogdankin glas: "Pogledaj, svetlost koja dopire kroz te čaršave je kao mlako mleko".
V kao video. Na večerima alternativnog filma na Tribini mladih, od reditelja Lazara Stojanovića prvi put čuje za elektronsku kameru i video-art. Na novosadskoj Akademiji umetnosti 1979. osniva vizuelni studio za intermedijalna istraživanja, prvi takav u Jugoslaviji. U ovom studiju realizuju se značajni umetnički i studentski radovi i istraživanja. V kao vizuelna poezija, koja, uz mejl-art, čini poseban segment njenog rada.
E kao enformel. Bogdankin rani slikarski opus istoričari i teoretičari umetnosti pripisuju periodu enformela i slikarstvu materije. E kao eksperiment, neraskidivo vezan za novu umetničku praksu, ali i Bogdankin pedagoški rad. Ne ići utabanim stazama, izaći iz okvira, uvek gledati dalje, u novo, ono što dolazi. Kreirati, igrati se, učiti.
Z kao zlatna origami ptica. Posebne su bile večeri kada su nam u goste dolazili Poznanovići. Stan bi ispunili strastveni razgovori o umetnosti, društvenim zbivanjima, ljudima. Želela sam da što duže ostanem budna, pritajeno slušajući te velike i uzbudljive priče do kasno u noć. Ujutru bih se ušunjala u dnevnu sobu, dok bi naši roditelji još uvek spavali. U vazduhu bi lebdeo miris Bogdankinog parfema. Ja bih na stolu, među praznim čašama i punim pepeljarama, potražila zlatnu pticu. Bogdanka bi svaki put napravila origami pticu od zlatnog papirića iz kutije cigareta. Crtala je ptice. Volela ih je, jer su slobodne, ne znaju za granice.
D kao Dejan. Životni i stvaralački partner. U mom sećanju, čovek nesvakidašnje lepote, nežne i staložene prirode. Neodvojiv od Bogdanke, od nesagledivog značaja za oblikovanje umetničkih senzibiliteta jednog od najprogresivnijih perioda na novosadskoj umetničkoj sceni. Bogdankina životna ljubav, inspiracija i oslonac.
A kao avangarda. Kuća Bogdankine duše.
N kao nadrealizam. Jedno od uporišta Bogdankinih umetničkih i istraživačkih procesa. Slobodan let misli, bez kontrole razuma, izvan estetike i morala. Spoj literature i vizuelne umetnosti, filozofije, politike, psihoanalize. Nadstvarno, podsvesno, iracionalno, čudesno.
K kao komunikacija. Kao knjige. Ili "Gutenbergova galaksija", kako ih je Bogdanka ponekad zvala. Knjiga kao umetničko delo, mesto susreta Bogdankinog i Dejanovog zajedničkog rada. "Knjige umetnika", kao medij u okviru kojeg realizuje petnaestak knjiga umetnika od 1973. do 1980. godine. Izložba knjiga u Ateljeu DT20. I tri legata kreirana od impozantne privatne biblioteke, koje s pažnjom osnivaju i nesebično daruju društvu.
A kao "Akcija Srce". Ovaj ikonični performans neotuđivi je deo kulturnog identiteta, simbol Novog Sada. Negde to srce kuca i danas, Bogdankino srce, kao dobri duh grada, čuvar vatre, zaštitnik ljudskosti, umetnosti, morala, etike, estetike i slobodarske misli. |