Galerija SULUV-a, Novi Sad. 10 - 22. mart 2008.

Suzana Vuksanović: Šta prethodi ciklusu radova pod nazivom "Vrtlorog" koji predstavljaš publici ovom izložbom? Očigledno je u pitanju višegodišnje, studiozno bavljenje određenim tematikama i problemima!?

Biljana Jevtić: U ciklusu crteža iz 2005. godine razvijala sam svoje promišljanje teme o "ogledanju mitskog u poezijskom viđenju". U ličnom i poetskom nadahnuću / viđenju produbljivala sam sintezu jajolike forme lica Bogorodice sa likom ptice (konkretno sove) i jagnjeta / teleta / praseta / psa / delfina. Kao simbol plodnosti ali i kao simbol duše i veze između neba i zemlje, kao most između zemaljskog i nebeskog - jajolika forma povezana je i sa simbolikom zaštitničkih formi – "jajoliko gnezdo, jajolika školjka, jajoliko majčino krilo", majke kao zemlje odnosno “zemlje kao materice života, zemlje kao simbola majčinog tela”.

Suzana Vuksanović: Od 2005. do danas - šta se dogodilo? Kako bi objasnila svoja istraživanja crteža kao medija i promene koje su se u formalnom i suštinskom pogledu tu odvijale?

Biljan Jevtić: U smislu mistično - ekspresionističke (unutrašnje) konstrukcije, u crtežima iz ciklusa "Vrtlorog" 2007/2008. promišljam formu luka odnosno zavojnice. Luk (zavojnica) predstavlja sintezu forme rog, provlači se u mojim crtežima kao varijacija elastične linije koja postaje rog bika, ovna ili jelena. Rog kao linija koja se zavija u samu sebe, kao svojevrsni kružni kontinuitet, rotacija postanka, ali i kao otvaranje, kao razvoj, kao simbol plodnosti. Rogovi su, zapravo, simbol dvojstva ili dvojnosti. Naime, rogovi svojim oblikom i prodornošću simbolizuju muški princip, a svojim otvorom u obliku lire pasivni ženski princip. Promišljanje lučne forme nadovezuje se na "dvostruke rogove" (ili dva polumeseca), dvostruku uvojnicu “gnezdolike forme ”, koju svodim na liniju kao pojavu kružnog kretanja koje izbije iz izvorišne tačke i produžava kretanje u beskraj. To su, dakle, linije bez završetka - one uvek povezuju dva kraja postojanja. U smislu inicijacije, preobražaja, pokušavam da sugerišem tok linije koja se “izmigoljila” - što je vidljivo kao izvijanje linije i formiranje gnezda, školjke ili puža. S druge strane, pokušavam da linija bude sve “eliptičnija”, što se opaža kao zavijanje linije, a opet kao formiranje gnezda, školjke ili puža.

Suzana Vuksanović: Najčešće biraš ugljen za sredstvo svog najneposrednijeg izražavanja. Zašto? Šta ti to ugljen omogućava?

Biljana Jevtić: Ugljen kao najpouzdaniji i najfleksibilniji materijal za mene postaje najzahvalnije sredstvo za istraživanje linije ali ne u funkciji opcrtavanja i stvaranja konture već pre svega linije kao doživljaja. Linija tako postaje potez koji ima svoju cirkulaciju i prokrvljenost, a gradacija poteza kreće se između nežnog, brzog, uzdrhtalog, odlučnog i odsečnog. Nešto poput disanja i razmene energije. S druge strane, materijalizovani trag različitih vrsta materijala (ugljena, tuša, suvog ili uljanog pastela) omogućava liniji da govori o taktilnosti, neposrednom gestu, urezanom tragu i doprinosi zgušnjavanju površine. Stvorena ukrštanjem vertikale, horizontale i dijagonale, linija gnezdo postoji kao gusto tkanje na jednoj površini, ali i kao realnost za sebe, kao sâmo postojanje. Linija je tako svojevrsna psihomotorična – organska - akustična energija.

Kako mi je veoma bitna procesualnost stvaranja – stvaralački proces shvatam i kao izvorište – središte i kao ishodište “razraslih linija” crteža u smislu kretanja – preobraženja, kako u zametku tako i u završetku crteža. U tom smislu, ugljen kao čist, ekspresivan, elementaran zvuk likovnosti postaje akord u kombinovanoj tehnici materijala odnosno tonova prirodnog pigmenta, sepije, umbre, tuša, uljanog / suvog pastela, a crtež ostaje srž, kao trajna posvećenost, kao likovni zakon u sebi.