Sava Šumanović i tajna pod kupolom
ImageGalerija Matice srpske, Novi Sad. 14. mart – 20. maj 2013.
Izložbu je, u okviru obeležavanja manifestacije mesec frankofonije, priredila Galerija Matice srpske u saradnji sa Francuskim institutom u Srbiji, sa idejom da se na primeru umetničkog dela, čija se skica čuva u Beogradu, a original trajno nalazi u Parizu, ukaže na veze srpske i francuske kulture. Umetnički film Igora Antića i muzika Aleksandre Vrebalov dokaz su tih veza u aktuelnom trenutku. Autor izložbe je mr Tijana Palkovljević, upravnica Galerije Matice srpske.ImageImage

Image
Sava Šumanović, skica za Četiri ženske figure, 1927.

Image
La Coupole - danas, enterijer

Na izložbi "Sava Šumanović i tajna pod kupolom" premijerno su izložene pripremne skice za četiri ženske figure koje je Sava Šumanović, tokom jednog od svojih boravaka u Parizu, 1927. godine naslikao na stubcu u kafeu "La Coupole" na Monparnasu. Decenijama se o tome pričalo u srpskoj istoriografiji ali je tek otkriće skica četiri ženske figure, sada u privatnom vlasništvu, potvrdilo njegovo autorstvo u dekoraciji ovog mondenskog mesta pariskog noćnog života iz tridesetih godina XX veka, koje je 1988. godine upisano u inventar istorijskih spomenika.

Image
Sava Šumanović, Kompozicija na stupcu u La Coupole, 1927.

Image
La Coupole 30-ih

Tokom trajanja izložbe biće organizovan prateći program – stručna tumačenja, predavanja. Petkom u 18.00 sati posetioci će imati prilike da saznaju nešto više o izložbi, o Šumanoviću, njegovom umetničkom stvaralaštvu, boravku i radu u Parizu, o pariskom lokalu "La Coupole":

  • 22. marta: Stručno tumačenje izložbe (mr Tijana Palkovljević, autorka izložbe).
  • 29. marta: Sava Šumanović i kraljica Monparnasa (dr Jasna Jovanov, upravnica Spomen-zbirke Pavla Beljanskog).
  • 5. aprila: Predavanje o Savi Šumanoviću (Vesna Burojević, v.d. direktora Galerije slika "Sava Šumanović" iz Šida).
  • 12. aprila: Stručno tumačenje izložbe (mr Tijana Palkovljević, autorka izložbe).
U želji da se dočara ambijent i atmosfera čuvenog pariskog lokala, kao i da se duh mondenskog Pariza prenese u Novi Sad, pored pripremnih skica za četiri ženske figure izložene su istorijske fotografije kafea "La Coupole" iz tridesetih godina XX veka i replika stubca koji je oslikao Sava Šumanović. Sastavni deo izložbe je i film "Četiri karijatide" (2013) koji je, ovim povodom, napravio Igor Antić, umetnik koji danas živi i radi u Parizu. Sakupljajući relevantne podatke, preplitanjem francuske i srpske istoriografije, Antić je zasnovao svoj video rad o Šumanoviću na njegovim slikama za "La Coupole" ali i na analizi njegovog celokupnog stvaralaštva koje se čuva i izlaže u Srbiji. Film teži da ukrštanjem prikaza ambijenta Pariza i Šida i likovnih dela Save Šumanovića nastalih u ove dve sredine, predstavi slikarev dvojezični umetnički svet i upotpuni naša saznanja o njegovom delu, dok muzika iz filma, kompozitorke Aleksandre Vrebalov, doprinosi punijem doživljaju Šumanovićevog sveukupnog stvaralaštva.

Šumanovićev angažman u pariskom lokalu "La Coupole" važan je za razumevanje njegovog učešća u tadašnjoj umetničkoj sceni Pariza, pošto su skice za četiri ženske figure nastale u godinama njegovog velikog uspeha, u periodu kada je naslikao Pijanu lađu (danas u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu) i Doručak na travi (danas u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog u Novom Sadu). Izvesno je da je Šumanovićevo angažovanje u "La Coupole", u čijem dekorisanju su učestvovali i drugi pariski slikari, u neposrednoj vezi sa njegovim statusom i ugledom na pariskoj umetničkoj sceni epohe. O tome svedoči i publikacija La Coupole fete ses 70 ans en devoilant l’identité des peintres de ses piliers classés (Paris 1997) koja detaljno navodi sve autore čija dela se nalaze na stubcima i pilastrima lokala.

Izložba je predstavljena u okviru stalne postavke srpske umetnosti prve polovine XX veka, koja je zasnovana na idejama pariske umetničke scene, jer je želja da se ukrste konteksti: dela drugih srpskih slikara o Parizu i delo Save Šumanovića trajno (p)ostavljeno u Parizu.

Izložbu prati katalog "Sava Šumanović i tajna pod kupolom" sa tekstovima na srpskom i francuskom jeziku i fotografijama skica, originalne kompozicije za četiri ženske figure na stupcu u "La Coupole", istorijskim i savremenim fotografijama "La Coupole". O Savi Šumanoviću, njegovom radu u "La Coupole", o istorijatu ovog pariskog lokala pisali su: Žan-Lik Goester, mr Tijana Palkovljević, Igor Antić i Žorž Vijo.

Potpunijem sagledavanju i predstavljanju stvaralaštva Save Šumanovića doprineli su i Galerija slika "Sava Šumanović" u Šidu i Spomen-zbirka Pavla Beljanskog u Novom Sadu koje su ustupile svoju umetničku i dokumentarnu građu, kao i upravnici pariskog "La Coupole" koji su ustupili fotografije nekadašnjeg izgleda lokala i omogućili fotografisanje njegovog sadašnjeg izgleda.

Realizaciju izložbe omogućili su Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije i kompanija La Farž.