Muzej savremene umetnosti Vojvodine, Novi Sad. 3. novembar – 3. decembar 2009.Neorealizam u umetnosti (pre svega na filmu i u književnosti) razvio se kao kulturni pokret tokom i nakon Drugog svetskog rata u Evropi u čijem fokusu je bilo unošenje elemenata iz stvarnosti svakodnevnog života u pričama koje opisuje. Ove priče su smeštene uglavnom među siromašnom i radničkom klasom i odražavaju teške ekonomske i moralne okvire života posleratne Italije.
Neorealistički stil je razvijen u krugu filmskih stvaralaca okupljenih oko magazina "Cinema" (Michelangelo Antonioni, Luchino Visconti, Gianni Puccini, Cesare Zavattini, Giuseppe De Santis i Pietro Ingrao), a svoj najznačajniji razvoj doživeo je između 1942. i 1953. godine. Najznačajniji predstavnici u filmu su: Vittorio De Sica, Federico Fellini, Roberto Rossellini, Luchino Visconti, Cesare Zavattini i drugi.
Kada je reč o fotografiji, italijanski neorealizam u fotografskom mediju je javnosti manje poznata pojava, ostala u senci filma: "Svakako da se nije znalo za fotografiju italijanskog neorealizma. Znalo se doduše za film, za de Sicu, Rosellinija, Viscontija, Lattuadu i de Santisa, malo ko je znao ko su Alberto Moravia, Italio Calvino ili Cesare Zavattini, ali se znalo za Trst, Standu i Ponte Rosso, mlade cure sanjale su o odlasku (ilegalnom, naravno) u Cinecittà, ali niko (gotovo sigurno) nije znao za fotografe čije fascinante, stvarne slike sada predstavljano po prvi puta publici u Rovinju, Zagrebu, Novom Sadu, Banja Luci i Beogradu." (Želimir Koščević, Fotografija talijanskog neorealizma – pogled preko granice u: Godine neorealizma – smernice talijanske fotografije, HDLU / MSUV / CVU Batana, Zagreb / Novi Sad / Rovinj, 2009.)
Izložba "Godine neorealizma - smernice italijanske fotografije" prvi put u Novom Sadu pruža jedinstvenu priliku da se javnost upozna sa celinom italijanskog neorealizma u fotografiji posredstvom više od 200 fotografija od tridesetak autora: Enzo Bevilacqua, Toni Del Tin, Mario De Biasi, Enrico Bacci, Piergiorgio Branzi, Sergio Del Pero, Cesare Colombo, Franco Pinna, Ernesto Fantozzi, Mario Finocchiaro, Alfredo Camisa, Gianni Berengo Gardin, Fulvio Roiter, Nino Migliori, Gianni Borghesan, Alesandro Brembilla, Stanislao Farri, Tranquillo Casiraghi, Pietro Donzelli, Enrico Pasquali, Luigi Crocenzi, Aldo Beltrame, Carlo Bevilacqua, Giuseppe (Bepi) Bruno, Mario Giacomelli, Ferruccio Ferroni, Federico Patellani, Mario Cattaneo, Fosco Maraini, Enzo Sellerio itd.
U okviru izložbe objavljen je reprint originalne publikacije na italijanskom jeziku pod nazivom: "Gli anni del Neorealismo – tendenze della fotografia Italiana" (FIAF, Italia, 2009) sa tekstovima italijanskih teoretičara i kustosa, intervjuima sa fotografima i reprodukcijama fotorafija i prateća publikacija (na hrvatskom jeziku) sa prevodima originalih tekstova (Giorgio Tani, Sauro Lusini, Cesare Colombo, Paolo Barbaro, Manfredo Manfroi), intervjua sa šestoricom italijanskih fotografa (Gianni Berengo Gardin, Mario De Biasi, Alfredo Camisa, Piergiorgio Branzi, Nino Migliori, Tranquillo Casiraghi) i tekstovima hrvatskih autora (Želimir Koščeić, Virgilio Giuricin).
Prateći program u okviru izložbe obuhvata:
- Panel-diskusiju o italijanskom neorealizmu i uticajima ovog pokreta na savremenu umetnost (pre svega na fotografiju) i kulturu
- Projekcije najznačajnijih filmskih ostvarenja italijanskog neorealizma. Urednik: Predrag Protić, kolekcionar i ljubitelj filma iz Novog Sada
- Prezentaciju / izložbu najznačajnijih arhitektonskih ostvarenja italijanskog arhitekte Karla Skarpe (Carlo Scarpa), predstavnika italijanskog neorealizma u arhitekturi