U najnovijoj seriji slika koje radi Biljana Jankoski očigledna je želja ove autorke da, koristeći se proverenim i poznatim postupcima, otkrije sebe u sferi apstraktnog i da ponudi sopstveni doprinos. Radi se o serijalu od dvadesetak slika ostvarenih u dva nevelika formata u kojima ona dosledno sprovodi sistem optičkih iluzija. Jedna od najprimetnijih iluzija u ovim slikama je sugestija kretanja, koja deluje dvojako: u okviru same slike stvara se utisak neprekidnog pokreta oblika u različitim pravcima, dok se u posmatraču u isto vreme budi potreba za pomeranjem, kako bi se individulno kretanje uskladio sa kretanjem unutar opšteg pomeranja naslikanih fragmenata.

Zaustavivši se ispred slike, posmatrač je na taj način uvučen u dinamički proces pred sobom, nemoćan da se suprotstavi tenziji koja se stvara u njegovom umu. Iscepkana u manje ili veće delove različitih geometrizovanih silueta, površina slike se pretvara u strukturu koja pulsira, giba se, prepliće, propada, teži da isklizne iz pravougaonog okvira i dobije novu dimenziju. Neposredni rezultat predstavlja ogromna energija koju autorka nijednog trenutka ne pokušava da obuzda: efekti koje postiže geometrijskom fragmentacijom platna i te kako služe njenim ličnim ciljevima, očiglednoj težnji da ovakvim vizuelnim iskazima izrazi sopstvenu personalnost. Njeni tokovi izviru iz celokupnog korpusa apstrakcije dvadesetog veka: futurističke opsednutosti brzinom, mondrijanovske samosvojnosti slike končano njegovom poznom američkom fazom opredeljene ka prikazivanju pulsirajućeg pokreta, spoja op-arta i kinetičke umetnosti, samosvojnosti post-apstraktnog slikarstva, isključivosti minimalizma.

U tom konglomeratu mogućih poetičkih rešenja, Biljana Jankoski nalazi sopstveno u eksperimentu zasnovanom na pomenutoj igri oblika; ulažući svu rasploživu ličnu energiju, ona ističe ili obuzdava utisak njihovog kretanja tako što izbegava da akcenat stavi na suprotstavljanje intenzivnih bojenih površina. Naprotiv, unutar ponavljajućih modula koje je pokrenula, umetnica zamagljuje boju, ujednačava tonalitet povremeno čak do nivoa sepije i na taj način kontroliše ujednačenost ritma, ubrzava ili usporava, ali nikad ne dopušta da se kretanje zaustavi. Živost platnu daju prefinjeni odnosi tonova, ponekad sasvim neznatne razlike u gustini pigmenta, čime se postiže dodatna dimenzija osvetljenosti unutar fragmentiranih oblika, koja se proteže i na celinu slike.

Primenjujući krajnje elementarna vizuelna obeležja i istovremeno izbegavajući da potpiše sliku, Biljana Jankoski zapravo teži da ostvari jedinstven minimalistički utisak, odnosno da postigne čist estetizirajući efekat. Njoj to u velikoj meri i polazi za rukom: racionalizovanjem samog postupka ona u isto vreme demonstrira stav o sopstvenom izrazu, ali i ukazuje na primaran značaj uspostavljanja komunikacije kroz emotivni odgovor gledaoca na njenu sliku.

Jasna Jovanov