LJUBLJANA. Izložba "Protiv umetnosti. Goran Đorđević: kopije 1979 - 1985" premijerno je prikazana 2011. godine u Salonu Muzeja savremene umetnosti i Galeriji Studentskog kulturnog centra u Beogradu. Izložba će od 13. decembra 2012. do 27. januara 2013. biti prikazana u Mestnoj galeriji, Ljubljana.

Protiv umetnosti. Goran Đorđević: kopije 1979 - 1985. Izgled postavke, Salon MSUB. Foto Saša Reljić

Izložba "Protiv umetnosti. Goran Đorđević: kopije 1979 - 1985" zajednički je projekat Gorana Đorđevića i kustoskog tima koji radove iz ovog opusa predstavljaju kroz dva različita izložbena formata: rekonstrukciju i savremenu instalaciju. Drugim rečima, sama postavka izložbe osmišljena je kao kombinacija principa rekonstrukcije originalnih postavki (tj. aranžmana objekata) i principa savremene instalacije koja podrazumeva promenu konteksta i značenja, stvarajući nove aranžmane i nove odnose. Jedan segment izložbe blizak je logici retrospektive kao metatekstualne ravni "pogleda unazad" analogne retrospekciji koju Đorđevićevi radovi zauzimaju u odnosu na pripovest umetnosti. Drugi segment predstavlja rekonstrukciju prve samostalne izložbe Đorđevićevih kopija koja je 1980. održana u Galeriji SKC-a u Beogradu pod istaknutim nazivom "Protiv umetnosti", a koja u celini retrospektivnog pogleda na Đorđevićev kopizam funkcioniše kao izložba-artefakt i repriza originalne postavke.

Goran Đorđević je na umetničkoj sceni aktivan od sredine sedamdesetih kao jedan od protagonista tzv. "analitičke linije" beogradskog konceptualizma. Od 1979. godine se u potpunosti okreće projektima kopiranja koje izvodi sve do 1985, kada prestaje sa autorskim radom u polju umetnosti. Iako su mnogi radovi iz Đorđevićevog kopističkog opusa izlagani na samostalnim i grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu oni, uz nekoliko izuzetaka, nisu privlačili pažnju lokalnih kritičara, niti su uvrštani u istorijske preglede umetnosti toga vremena.

Razlozi za neprihvatanje ovog opusa su brojni i treba ih tražiti u očuvanju bazičnih postulata umetničkog delovanja i smisla umetnosti. Proizvodnja kopija ikoničkih originala moderne umetnosti, umnožavanje bezvrednih amaterskih slika ili uslikavanje kopija na kič-reprodukcijama, ne može se lako objasniti u tradicionalnim parametrima umetničke kreativnosti vezane za pojmove originalnosti, unikatnosti, izražajnosti i autorstva. S druge strane, Đorđevićev umetnički gest nije bilo moguće svrstati niti u jednu od trendovskih odrednica s kraja sedamdesetih i početka osamdesetih godina kojima je operisala tadašnja likovna kritika (npr. nova umetnička praksa, slikarstvo nove predstave itd).

Iz današnje perspektive, jasno je da se radi o projektu koji se kretao linijom mišljenja koja se može uporediti sa njujorškim kopističkim aproprijacionizmom koji se simultano pojavio, a čiji su glavni protagonisti bili Šeri Livajn, Majk Bajdlo, Ričard Prins i drugi. Međutim, Đorđević je u odnosu na ovaj trend samosvojan po tome što je kopiju proglasio "značajnijom od originala" i što je kopiranje shvatio kao "stav protiv umetnosti" – stav koji instituciju umetnosti anarhistički uteruje u besmisao, uključujući i vlastitu govornu poziciju "umetnika" koji deluje unutar sistema umetnosti. Đorđevićev kopizam je kategoriju kopije emancipatorski proširio izvan svih dotad osvojenih granica i pridodao joj moć da "pripoveda neku drugu priču" u odnosu na onu koju pripoveda sam original.

Projekat Muzeja savremene umetnosti, Beograd. Kustosi: Branislav Dimitrijević, Dejan Sretenović, Jelena Vesić.