SENTANDREJA. Na Vidovdan, 28. juna 2015. godine biće otvorena izložba slika "Plavi krug. (S)likovna obnova" Danila Vuksanovića (1973, Sombor) u Sentandreji (Mađarska), u reprezentativnom izlagačkom prostoru Muzeja budimske eparhije, u zgradi nekadašnje Preparandije. Izložba će biti otvorena do septembra 2015. godine.
Amblem Srpskog trgovačkog društava u Sentandreji, 100 x 80 cm
Izložba Danila Vuksanovića "Plavi krug. (S)likovna obnova Gornja zemlja" uobuhvata radove nastale u kombinovanoj tehnici u poslednjih godinu dana, a koji svojom tematikom na raznolike likovne načine tretiraju motive i teme vezane za istoriju srpskog kulturnog nasleđa u Mađarskoj.
Prvi segment izložbe sastoji se od slika rađenih u kombinovanoj tehnici na platnu i juti na kojima su kompozicije ćiriličnih slova inspirisanih rukopisnim knjigama Gavrila Stefanovića Venclovića.
Drugi segment izložbe obuhvata portret patrijarha Arsenija III Čarnojevića koji je predvodio veliku seobu Srba na prostor današnje Mađarske, portret Gavrila Stefanovića Venclovića, svestranog sveštenika, besednika i iluminatora, zatim simbol sentandrejskih trgovaca, epitafe plemićkih porodica i zvonik Blagoveštenske crkve u centru Sentandreje.
Radovi na papiru u tehnici kolaža kao i trake velikih formata u digitalnoj tehnici na kojima su invertovani crteži u formi stegova osmišljeni su tako da prate pomenute motive u izložbenom prostoru. Takođe, biće izložene i kopije zapisa sa ikona izvedenih na lazuriranim posrebrenim pločama.
Danilo Vuksanović (1973, Sombor). Diplomirao je na Akademiji likovnih umetnosti u Novom Sadu, smer grafika. Magistrirao je na istoj Akademiji, smer crtanje. Član je međunarodnog muzejskog komiteta (ICOM), Udruženja likovnih umetnika Vojvodine i Udruženja likovnih umetnika Srbije. O njegovom radu Sonja Jankov je objavila monografiju "Hronospektri Danila Vuksanovića" u izdanju Zavoda za kulturu Vojvodine. Objavio je knjige "Duali" (2007), "Epizoda" (2008) i "Presek" (2014). Piše likovnu kritiku. Zaposlen je u Galeriji Matice srpske kao konzervator-restaurator.
Plavi krug (s)likovna obnova – izložba Danila Vuksanovića
Pored svoje osnovne delatnosti koja proizlazi iz strukture muzejskih fondova i zbirki sa eksponatima najvećim delom iz XVIII i XIX veka, Muzej Srpske pravoslavne eparhije budimske u Sentandreji u proteklim godinama priredio je nekoliko izložbi i savremene umetnosti, pre svega slikarstva i grafike. Pored potrebe da se muzejskoj publici u Mađarskoj prezentuju i određena dostignuća savremenog srpskog likovnog stvaralaštva, važan motiv u organizovanju tih izložbi u Sentandreji bilaje i potreba da se srpsko umetničko nasleđe koje je u minulim vekovima nastalo na području Mađarske i kroz savremeno stvaralaštvo aktualizuje i na taj način približi publici. Naime, ponovno iščitavanje i tumačenje istorijskog nasleđa kroz savremenu umetničku delatnost pruža razgranate i strukturalno drugačije mogućnosti u odnosu na klasične muzejske prezentacije u kojim postavkama se u centru nalaze originalni eksponati i napor da se složena značenja iz prošlosti protumače današnjem čoveku.
Izložba Danila Vuksanovića koja je priređena u Sentandreji pod naslovom "Plavi krug (s)likovna obnova" posvećena je srpskom kulturnom nasleđu u Mađarskoj. Na platnima koja su rađena u kombinovanoj tehnici i na izduženim trakama od papira susrećemo motive ćirilskih slova i detalje iz srpskih rukopisnih knjiga, dok su ti osnovni motivi često dopunjeni i prilepljenim aplikacijama, zapravo kolažima određenih reprodukcija iz srpske spomeničke baštine u Mađarskoj. Unošenjem u kompoziciju čak i reprodukcija muzejskih eksponata i drugih motiva, kao što su rukopisne zastavice, pečati i epitafi, otvaraju se novi komunikacioni kanali i dolazi do jasne interakcije sa određenim segmentom nasleđa, a istovremeno, snagom likovnog postupka u celini rađa se i određena tenzija i ekspresivnost u likovnom izrazu.
U toj seriji kolaža sa ćirilskim slovima na izložbi Danila Vuksanovića suočavamo se i sa amblematskom slikom Seobe Srba od Paje Jovanovića. Predstavu, koja je u novijoj srpskoj umetnosti dobila kultno mesto, zapravo lako prepoznajemo zahvajujući jasnim slovnim i drugim znakovima, ali istovremeno, uočeni elementi i saznanja vode nas i do snažno izazvane potrebe za ponovnim slaganjem formalnih i suštinskih elemenata. Od formalnih, odnosno kompozicionih rešenja pada u oči i podvojenost platna koja automatski izaziva tenziju i podstiče razna pitanja. Konstantno se povlači i prepliće se neka dihotomija pre svega u dinamičnom i snažnom sučeljavanju sadašnjosti i raznih vremenskih i tematskih nivoa.
Pored mnoštva "skrivenih" znakova iz prošlosti u svojoj sentandrejskoj seriji Danilo Vuksanović posebno je izdvojio simbol kotve, zapravo amblema Srpskog privilegovanog trgovačkog udruženja u Sentandreji koje je tokom XVIII veka imalo izuzetne zasluge u podizanju barokne Sentandreje. Izdvajanje i slikanje nekadašnjeg amblema trgovačkog udruženja od posebnog je značaja u ovoj seriji. Naime, razumevanjem i iščitavanjem značenja ovog amblema u kontekstu značaja Sentandrejskog trgovačkog udruženja kao i razumevanjem simbolike koja zapravo polazi od osnovnog hrišćanskog i u baroknom dobu široko prihvaćenog simbola nade i postojanosti, razumemo i stvaralački postupak Danila Vuksanovića koji u sučeljavanju prošlosti i sadašnjosti podrazumeva i izuzetnu obaveštenost.
U slučaju platna sa urbanim motivima Sentandreje kao što su, raskošni južni portal Saborne crkve,jedan barokni epitaf u porti Saborne crkve i Blagoveštenska crkva na glavnom trgu, Danilo Vuksanović posebno obrađuje i prevagu daje jednoj dominantnoj temi. Ove predstave konceptualno odstupaju od platna sa ćirilskim slovima i sa elementima kolaža, a svoj snažan i zapravo ekspresivni izraz postižu kroz izuzetno razumevanje materije i forme samog predočenog originala, u ovom slučaju arhitekture i dekorativne plastike.
Danilo Vuksanović u svojoj sentandrejskoj seriji "Plavi krug" slika i dva portreta, lik patrijarha Arsenija III Čarnojevića, predvodnika Velike seobe Srba, i portret velikog baroknog propovednika i iluminatora Gavrila Stefanovića Venclovića. Kao predložak za portret patrijarha Arsenija III Čarnojevića poslužila je poznata i često publikovana predstava koja je naslikana u sklopu jedne ikone Hrista Arhijereja, sada na stalnoj postavci Muzeja Eparhije budimske u Sentandreji. Na tom patrijarhovom portretu koji je naslikan u prvim godinama XVIII veka, prevagu uzimaju svetiteljski idealizovane crte umesto isticanja individualnih osobina, što je izazvalo značajnu pažnju i u naučnim osvrtima. Danilo Vuksanović je preneo patrijarhov lik ne narušavajući tu osetljivu ravnotežu i odnos između individualnog i idealnog, ali je ipak portret naslikao u poprsju kako izranja ispred plave pozadine sa tek nagoveštenim tekstom, odnosno naznačenim ćirilskim slovima.
Vuksanovićev portret Gavrila Stefanovića Venclovića polazi od Venclovićeve iluminacije u rukopisnoj knjizi "Beseda" iz prve polovine XVIII veka. Milorad Pavić je u svojim istraživanjima srpske književnosti XVIII veka navedenu iluminaciju razumeo i protumačio kao Venclovićev mogući idealizovani autoportret. Danilo Vuksanović zna za Pavićevu pretpostavku ali i za Pavićevo književno prizivanje Gavrila Stefanovića Venclovića i za njegov poetski opis kako je sanjao Venclovića u liku nepoznatog čoveka. Pored prvog pitanja koje se nameće, da li je doista u "Besedama" autoportret najznačajnijeg srpskog baroknog propovednika, Pavićeva naučna hipoteza i njegov san indiciraju i mnoštvo drugih, pa i složenijih pitanja iz domena svestrane samorefleksije, vremenske i misaone, a koja pitanja kroz "(s)likovnu obnovu" otvara upravo Danilo Vuksanović.
Kosta Vuković