BEOGRAD. U saradnji Galerije Srpske akademije nauka i umetnosti i Galerije RIMA iz Kragujevca, 9, 10. i 13. novembra 2018. biće otvorene tri izložbe posvećene Marku Čelebonoviću u Beogradu i Kragujevcu. Otvaranje izložbe u Galeriji SANU zakazano je za 9. novembar u 19h, dok će dve propratne izložbe biti otvorene u Galeriji RIMA u Beogradu 10. novembra u 13h i Galeriji RIMA u Kragujevcu 13. novembra u 19h. Autorke izložbe su istoričarke umetnosti dr Lidija Merenik, dr Ana Bogdanović i Nevena Martinović.
Ovaj trodelni projekat obuhvata retrospektivu svih perioda umetnikovog stvaralaštva - od ranih slika iz sredine dvadesetih godina XX veka, zatim njegovih prepoznatljivijh masteržanrova iz tridesetih, preko posleratnih slika u kojima je kulminirao Čelebonovićev "apsolutni sluh za boju", do takozvanih "belih slika" nastalih u poslednjoj deceniji umetnikovog života u Sen Tropeu.
U okviru postavke publika će moći da vidi remek-dela pozajmljena iz Narodnog muzeja, Muzeja savremene umetnosti, Umetničke zbirke SANU, Galerije Doma vojske u Beogradu, Spomen-zbirke Pavla Beljanskog u Novom Sadu i Narodnog muzeja u Kraljevu, zatim kapitalna ostvarenja koja se čuvaju u porodičnoj zaostavštini Marka i Alekse Čelebonovića, kao i odabrane radove iz nekoliko privatnih kolekcija.
U hronološkom sledu radova, središte izložbe pripada slikama iz četvrte decenije XX veka – portretima, enterijerima i mrtvim prirodama - zahvaljujući kojima je Čelebonović svrstan u najznačajnije slikare srpskog međuratnog modernizma. Ovaj deo postavke je idejno zasnovana na studiji dr Ane Bogdanović publikovanoj u najnovijoj monografiji o umetniku (objavljenoj krajem 2017 godine u izdanju Galerije RIMA) za koju je Bogdanovićeva dobila Nagradu Lazar Trifunović.
Poseban deo postavke, koncipiran poput izložbe unutar izložbe, čiji je autor dr Lidija Merenik, jeste segment posvećen Čelebonovićevim autoportretima. Prvi put izloženi kao celina, Čelebonovićevi autoportreti obuhvataju period od pola veka, pozajmljeni su iz svih navedenih muzeja i privatnih izvora i pripovedaju o evoluciji umetnikovog suštinskog odnosa prema sebi i umetnosti.
Marko Čelebonović je postao redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti 1968, iste godine kada je osnovana galerija u okviru SANU. Stoga se ovom velikom retrospektivom kruniše i završava ovogodišnji program obeležavanja velikog jubileja – pedeset godina postojanja Galerije SANU.
Rani prediod (1923–1930). Galerija RIMA, Beograd
Otvaranje: subota, 10. novembar 2018, 13h.
Izložba čija je autorka mlada istoričarka umetnosti Sofija Milenković predstavlja temeljnu razradu segmenta retrospektivne postavke koji je posvećen Čelebonovićevim ranim slikama iz dvadesetih godina XX veka. Dok će u Galeriji SANU biti izloženo nekoliko slika iz Muzeja savremene umetnosti, Galeriji RIMA, na oba nivoa galerijskog prostora, predstavlja slike i crteži iz porodične zaostavštine i privatnih kolekcija, nastale između 1923. i 1930. godine. Postavka i katalog izložbe se oslanjaju na nedavno istraživanje Čelebonovićevog ranog pariskog perioda koje je sprovela Sofija Milenković tokom svog studijskog boravka u Parizu. Podsetimo, Milenkovićevoj je nedavno dodeljena Nagrada Spomen-zbirke Pavla Beljanskog za master rad posvećen stvaralaštvu Marka Čelebonovića.
Ciklus "Kaluđerice". Galerija RIMA, Kragujevac
Otvaranje: utorak, 13. novembar, 19h.
Postavka će u celini biti posvećena grupi Čelebonovićevih slika i pastela sa motivom kaluđerica, nastalih u Parizu, tokom zimskih meseci između 1966. i 1967. Ovaj neveliki ciklus radova zauzima važno mesto u Čelebonovićevom opusu, na prelazu iz mrtvih priroda i pejzaža snažnih kolorističkih damara u poslednji period "belih slika" u kojima je predmetnost naslikanih objekata postala samo iluzija. Kao autorka poslednjeg segmenta Čelebonovićeve retrospektive, posvećenog umetnikovom posleratnom periodu, istoričarka umetnosti Nevena Martinović odabrala je da, umesto jedne ili dve slike u retrospektivnoj postavci, "Kaluđericama" posveti celovitu izložbu – time naglašavajući važnost njihovog mesta u Čelebonovićevoj stvaralačkoj evoluciji.
Postavka u kragujevačkoj Galeriji RIMA obuhvata radove iz Čelebonovićeve porodične zaostavštine i privatnih kolekcija, kao i izuzetnu sliku "U meditaciji" koja se čuva u kolekciji Narodnog muzeja u Kragujevcu.
Autorke tri izložbe ujedno su i autorke monografije o Marku Čelebonoviću objavljene krajem 2017. godine u izdanju Galerije RIMA. Zahvaljujući obimnom istraživanju Čelebonovićevog života i dela, koji je prethodio nastanku knjige, ovo kapitalno izdanje predstavlja svojevrsni uvod i teorijski oslonac čitavog izložbenog projekta. No i pored toga, svaku od tri izložbe prate posebne publikacije kojima se, kroz nova tumačenja i zaključke, nanovo otkriva, ne samo umetnikov istorijski značaj, već pre svega Čelebonovićev vanvremenski umetnički dar kojim je njegov život bio neraskidivo poistovećen sa njegovim slikarstvom, poručuju iz Galerije SANU.
Ivor: Blic