Galerija TERRA, Kikinda. Jun 2007.Kada se na grifonažima uoče efekti nastali blizinama poteza, visinama i taktovima šrafa, lik se pomalja kao iznenađenje - u toku rada njegova pojava je iznenađenje i za samog autora. To je vrsta traženja granica od koje može da nastane lik, ali nije garantovano nastajanje crteža, slike. Garantovan je rezultat eksperimenta - pozitivan ili negativan, on je za istraživača valjan rezultat.
Crteži grifonaži na ovoj izložbi analitički su osvetljavani od samog autora uvažavanjem logike neodvojivosti ideje od njene realizacije, što je istina o uslovljavajućim nezavisno i zavisno promenljivim momentima u domeni relacije, delo, njegovo prihvatanje, razumevanje.
Smisao takve, komplementne, dihotomične ponude u prostoru prijema likovnih projekata od strane publike, ogleda se u tome što biva da reč o delu postaje, uslovno, vid njegovog eksplicitnijeg situiranja u prostoru i vremenu, u prostoru kulture. Reč je o stavu da je svaka izložba prilika da se u istom ambijentu nađu istovremeno prezentirani likovni radovi i njihova analitička literarna dopuna.
Fenomen crteža-grifonaža ovog autora otvara tri analitičko interpretativne ravni – najpre one osnovnih razloga zapućivanja autora ka praksi osobene, ”protežne”, ideacije, potom, ravni značenja toga što nose realizacije jedne uprošćene upotrebe grafitne olovke; najzad, ravni značaja i opravdanosti takve eksperimente crtačke akcije.
Razlozi zapućivanja autora ka prostoru grifonažne avanture leže u saznanju smisaone osnove one prakse evropske avangarde s početka dvadesetog veka u kojoj su se ukolotečile poetike kreativnosti u jeziku, čiji termin užeg značenja je apstraktno slikarstvo.
Jednako, konstatujemo postojanje smisaone i značenjske koincidencije među trima izvorima saznanja o moći čoveka kao animal simbolicum-a. To su, najpre, fenomen grifonaža (škrabanja) u prvim osvedočenjima deteta kao epifaničnog blagovesnika istine o prirodi čoveka kao simbolskog bića, zatim preistorijska samoosvedočavanja čoveka primarnom slikom prisustva, najzad, tome pridodajemo, nadznak našeg vremena premreženog silama brzine i nezaustavnog, teško kontrolisanog kretanja. Svim trima fenomenima zajednička je impulsivnost akcije i trag koliko jednostavan toliko potencijalan kao moguća, da i osvedočena građa viših simbolskih izricaja.
Ova formula trojake valentnosti može se razumeti i iz ugla profesionalne orijentisanosti autora kao likovnog pedagoga i istoričara umetnosti ali joj se može pridodati i trenutak racionalne procene vlastitih mogućnosti da se saznatom i proosećanom pruži prilika stvaralačke invencije. Pogotovo što se sa svakog izvora nudi isto pitanje smisla takvog, instantnog, traga-grifonažnog kod deteta, primarne slike prisustava kod pećinskog čoveka, tragovi svuda unaokolo sve snažnijih sila kretanja. Grifonaži na ovoj izložbi nastali su u okviru takve zapitanosti, zapravo uverenju o mogućnosti da se simulira u istom aktu izvođenja akcije šaranja i atribut jednoličnosti šrafa i atribut neposrednosti akcije bez prethodnog koncepta i atribut siline mehaničkog izvođenja šrafa. K tome, srećemo se s pitanjem šta je između: ako je takav početak, a nastavci bivaju impozantna finalna dostignuća, maštoviti dečji crtež, veličanstvene pećinske slike, dobrobit savremene tehnologije ili neznane posledice rastućih sila kretanja. I nije li ono između naizgled monotona a zapravo bremenita medijska građa koja se može prepoznati i u aspektima projektivne kreativnosti.
I kao da ponavljamo isto pitanje, da li se ideja o obliku oformljuje i u monotonoj akciji doticanja hartije vrhom olovke, kada do izražaja dolazi isključivo njena osnovna tehnička funkcija. Tu razlikujemo plan ciklične akcije, beskrajno ponavljanje istog dok se ne dosegne tačka zaključivanja o dosezanju novog. A smisao može biti pre svega u tome da se iskristališe ideja o muci nekonformističkog orijentisanja u umetnosti našeg vremena.
Na drugoj strani možemo rasuđivati o fenomenu likovnog jezika. Grifonažno šaranje kod deteta i primarna osvedočenja slikom prisustva pećinskog čoveka po svom osnovnom znaku, jesu primarne jedinice, jesu elementarna supstancija likovnog jezika. Racionalan odnos opserviranja kvalitativnog semantičkog rasta grafijske strukture ne biva samo eksperimentno zanimljiv, on podstiče ideaciju u toku trajanja crtačke akcije, učvršćuje je ili razlaže, preusmerava, uvlači je u avanturu mogućeg koje se ostvaruje ili prepušta drugoj prilici.
Kada se na grifonažima uoče efekti nastali blizinama poteza, visinama i taktovima šrafa, lik se pomalja kao iznenađenje - u toku rada njegova pojava je iznenađenje i za samog autora. To je vrsta traženja granica od koje može da nastane lik, ali nije garantovano nastajanje crteža, slike. Garantovan je rezultat eksperimenta - pozitivan ili negativan, on je za istraživača valjan rezultat.
Izloženu konturu smisla i sadržaja ovog eksperimenta autor bi mogao da obrazložiti i šire u aspektima nijansnih vrednosti kreativne ideacije, a zatim i u aspektima indikovanja tokom akcije određenih upliva nečega što je prepušteno tehničkoj dinamici akcije i onoga čime on rukovodi, što on normira, onoga što kroz naslućivanje preferencira ka definitivnoj soluciji svake pojedinačne grifonažne akcije. Reč o tome bi, međutim, prevazilazila nameru da ova kamerna izložba bude tek blaga informacija o jednoj profesionalnoj preokupaciji.
Milan Solarov
Milan Solarov (1933, Kumane, Banat). Završio je Filozofski fakultet i postdiplomske studije na katedri za istoriju umetnosti u Beogradu. U Novom Sadu je završio Višu pedagošku školu - slikarska grupa. Pored drugih poslova radio je i kao vanredni i redovni profesor Metodike likovnog vaspitanja na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, a bio je i upravnik Galerije Matice srpske u Novom Sadu. Pisao je kritičke tekstove. Napisao je studiju o likovnoj kritici Todora Manojlovića, eseje o slikarstvu Milivoje Nikolajevića i Tivadara Vanjeka. Samostalno i grupno izlagao u zemlji i inostranstvu više puta.
Milan Solarov (1933, Kumane, Banat). Završio je Filozofski fakultet i postdiplomske studije na katedri za istoriju umetnosti u Beogradu. U Novom Sadu je završio Višu pedagošku školu - slikarska grupa. Pored drugih poslova radio je i kao vanredni i redovni profesor Metodike likovnog vaspitanja na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, a bio je i upravnik Galerije Matice srpske u Novom Sadu. Pisao je kritičke tekstove. Napisao je studiju o likovnoj kritici Todora Manojlovića, eseje o slikarstvu Milivoje Nikolajevića i Tivadara Vanjeka. Samostalno i grupno izlagao u zemlji i inostranstvu više puta.