Vladan Joler, Stevan Kojić - Novi ekstraktivizam: o mašinama, eksploataciji ljudi i prirode
ImageNOVI SAD. Muzej savremene umetnosti Vojvodine. 6. novembar - 2. decembar 2020. Izložba predstavlja doktorske umetničke projekte autora Vladana Jolera i Stevana Kojića koji kritički reflektuju upotrebu savremenih tehnologija i njihovu ulogu u društvu. Autori se bave analizom nevidljivih infrastruktura Interneta, društvenih mreža i veštačke inteligencije (Joler), kao i propitivanjem efekata automatizovanih i autonomnih sistema (Kojić) koji proizvode različite društvene fenomene u kojima ključnu ulogu ima eksploatacija ljudskog rada, podataka i planetarnih resursa.Image

Image
Vladan Joler

Pojam novi ekstraktivizam odnosi se na skrivene slojeve savremenih tehnoloških sistema i moći algoritma koji (uz prividnu interaktivnost) čine nove moduse eksploatacije ljudi, ljudskog znanja i afekata, kao i cele biosfere u kontekstu savremenog kapitalizma. Vizuelizacija ovih istraživanja autora je koncipirana kao svojevrsna medijska arheologija u formama umetničkih instalacija koje ukrštaju nauku, tehnologiju i prirodu – pre svega digitalne sisteme i organske objekte, kritičku kartografiju, tekst i analogne uređaje.

Image
Stevan Kojić

Vladan Joler u svom radu spaja istraživanje podataka, kontramapiranje, istraživačko novinarstvo, spisateljski rad, vizuelizaciju podataka, kritički dizajn i brojne druge discipline. On istražuje i vizuelizuje razne tehničke i društvene aspekte algoritamske transparentnosti, eksploatacije digitalnog rada, nevidljivih infrastruktura i mnogih drugih savremenih fenomena na preseku između tehnologije i društva.

Stevan Kojić kroz svoju umetničku praksu ispituje relacije između društva, tehnologije, nauke i prirode. Njegovi umetnički radovi, često u formi raznovrsnih medijskih instalacija, zasnivaju se na kritičnom odnosu autora prema dosadašnjim bio-art praksama, zaokupljenim fetišizacijom naučno-tehnoloških inovacija, kao i u ironičnom pristupu društvenim i umetničkim normama. Kojić svoje interdisciplinarno istraživanje najčešće realizuje kroz hibridne instalacije, digitalne animacije i fotografiju.

Stevan Kojić (1973, Kikinda) diplomirao je i magistrirao na vajarskom odseku Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu. Završio je doktorske studije na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, gde je zaposlen kao redovni profesor na Katedri za nove likovne medije.

Vladan Joler je univerzitetski profesor, istraživač i umetnik. U saradnji sa Kejt Kroford, objavio je Anatomiju sistema veštačke inteligencije, mapu velikih razmera i oesej u kome istražuje ljudski rad, informacije i planetarne resurse koji su neophodni za razvijanje i funkcionisanje uređaja Amazon Echo, bežičnog zvučnika čije se funkcionisanje kontroliše glasom. Njegova prethodna studija, naslovljena Fejsbuk algoritamska fabrika, sadržala je dubinsko forenzičko istraživanje i vizuelno mapiranje algoritamskih procesa i vidova eksploatacije skrivenih u pozadini najveće društvene mreže. Među druge studije kojima je bio autor, a objavljene su poslednjih godina u izdanju nezavisnog istraživačkog kolektiva SHARE Lab, spadaju istraživanja koja se bave informatičkim ratom, analizom metapodataka, eksploatisanjem istorije pretraživanja interneta, nadzorom i arhitekturom interneta. Njegova umetnička praistorija ukorenjena je u medijskom aktivizmu i hakovanju igara. Dobitnik je brojnih nagrada.