BEOGRAD. U Velikoj Galeriji Doma Vojske Srbije u Beogradu, u saradnji s Medija centrom "Odbrana", od 10. februara do 8. aprila 2023. biće otvorena izložba "Heroine Spomen-zbirke Pavla Beljanskog". Autorke su prof. dr Milanka Todić, mr Milana Kvas i dr Valentina Vuković. Izložba je premijerno prikazana u okviru zvaničnog programa Fondacije Novi Sad - Evropska prestonica kulture od 20. maja do 31. jula 2022. godine.
Ljubica Sokić
Spomen-zbirka predstavlja redak primer legata u međunarodnim okvirima sa umetničkom kolekcijom u kojoj četvrtinu od ukupnog broja dela čini žensko stvaralaštvo. Svoju zbirku Pavle Beljanski je uobličavao od početka dvadesetih godina do svoje smrti 1965. godine i ona sadrži radove sedam umetnica: Nadežde Petrović, Vidosave Kovačević, Lize Križanić, Zore Petrović, Leposave St. Pavlović, Ljubice Sokić i Milice Zorić. U periodu između dva svetska rata, kada je Beljanski sakupio dela koja čine nukleus današnje zbirke, kolekcionari širom Evrope su i dalje uglavnom birali dela muških autora. Razlozi zbog kojih je četvrtina radova u Spomen-zbirci delo umetnica, povezani su sa činjenicom da je u Srbiji bio aktivan značajan broj slikarki, kao i da je Pavle Beljanski bio pažljiv i objektivan posmatrač domaće likovne scene.
Postavka u Domu Vojske Srbije prezentuje izbor dela navedenih autorki iz kolekcije Pavla Beljanskog, kao i njihova ostvarenja koja predstavljaju akvizicije Spomen-zbirke. Poseban segment postavke čini sedam video-prezentacija posvećenih svakoj umetnici iz kolekcije Pavla Beljanskog. Osim slika i tapiserija iz legata diplomate, prezentacije uključuju raznovrsnu muzejsku građu – fotografije, pisma, razglednice, dokumente, kao i značajan broj likovnih dela u različitim tehnikama nabavljenih poslednjih decenija.
Novo i savremeno što je sedam umetnica iz kolekcije Pavla Beljanskog donelo kulturi i umetnosti svoga vremena, poslužilo je kao ideja da se putem video prezentacije „Identifikacije: suptilnost i surovost“, čija je urednica istoričarka umetnosti mr Suzana Vuksanović, predstavi sedam savremenih umetnica školovanjem ili životom vezanih za Novi Sad: Monika Sigeti, Jelena Vladušić, Jelena Janev, Jelena Kovačević Vorgučin, Milica Dukić, Zorica Čolić i Dragana B. Stevanović. Na taj način, uspostavljen je dijalog između dela autorki iz kolekcije s radovima savremenih novosadskih umetnica, čime je pružena mogućnost sagledavanja i poređenje tema, problema i opsesija umetnica nekad i sad.
Reprezentativan katalog izložbe urednice mr Milane Kvas sadrži autorske tekstove prof. dr Milanke Todić, dr Valentine Vuković, MA Vere Kopicl i MA Mije Ćuk.
Tokom trajanja izložbe "Heroine Spomen-zbirke Pavla Beljanskog" u Domu Vojske Srbije u Beogradu, biće održan prateći program u vidu autorskih i kustoskih predavanja.
Program izložbe tokom februara:
Subota, 18. februar 2023. u 12 časova
Autorsko vođenje kroz izložbu
Dr Valentina Vuković, kustos Spomen-zbirke Pavla Beljanskog
Valentina Vuković će tokom autorskog vođenja upoznati publiku sa konceptom izložbe, zastupljenošću umetnica u kolekciji, ali i sa značajem Spomen-zbirke Pavla Beljanskog u kontekstu savremenih evropskih umetničkih legata.
Subota, 25. februar 2023. u 12. časova
Skrivena svetlost / Tragovi feminizma u dokumentarnoj i umetničkoj fotografiji
Predavanje: MA Vera Kopicl, teoretičarka umetnosti
Na osnovu fotografija sedam umetnica iz kolekcije Pavla Beljanskog koje Spomen-zbirka čuva u svojoj Zbirci fotografija, kao i u okviru dokumentacije, Vera Kopicl problematizuje estetiku i povezanost fotografije i ženskog pisma u procesu kanonizacije umetničkog delovanja.