NIŠ. "Olga Jevrić - Kompozicija i struktura" naziv je izložbe koja će u organizaciji Srpske akademije nauka i umetnosti, Kuće legata i Galerije savremene likovne umetnosti Niš biti priređena, od 21. februara do 1. aprila 2023, u Paviljonu u Tvrđavi u Nišu, nakon premijerne izložbe održane u Galeriji SANU 2022. godine, koja je bila upriličena povodom značajnog jubileja - stogodišnjice rođenja istaknute jugoslovenske i srpske vajarke.
Olga Jevrić je rođena u Beogradu gde je završila odsek za klavir Muzičke akademije 1946. godine, a zatim i vajarski odsek Akademije likovnih umetnosti 1948. godine. Izlaže na XXIX Bijenalu u Veneciji 1958. godine, kada njeno delo biva prepoznato i istaknuto od strane značajnih evropskih likovnih kritičara. Izabrana za dopisnog člana SANU 1974. godine, 1983. postaje prva i jedina žena vajar redovni član SANU. Aktivna u Odeljenju likovne i muzičke umetnosti, ona postaje predsednik Odbora za Rečnik pojmova iz oblasti likovnih umetnosti i učestvuje u pripremi Likovne enciklopedije Leksikografskog zavoda Jugoslavije i Male enciklopedije Prosvete kao član redakcije.
Opus Olge Jevrić spada u vrhunske domete naše i evropske moderne umetnosti druge polovine 20. veka. Njene vizionarske skulpture su novim materijalima, apstraktnom formom i specifičnim likovnim jezikom trasirale novo poglavlje jugoslovenske skulpture, istovremeno ostajući jedinstvena pojava na našem podneblju. Zbirka koju je umetnica zaveštala Srpskoj akademiji nauka i umetnosti dobila je 2015. godine status kulturnog dobra od nacionalnog značaja, dok brojna inostrana izlaganja i uvrštenje njenih skulptura u značajne svetske umetničke kolekcije, poput kolekcije Muzeja Izraela u Jerusalimu, Nacionalne galerije u Berlinu i Tate Modern u Londonu, potvrđuju da delo Olge Jevrić prevazilazi nacionalne okvire.
Publici će ovom putujućom izložbom biti predstavljena dela iz dva legata umetnice koja su poklonjena Srpskoj akademiji nauka i umetnosti i Kući legata u Beogradu u pažljivo selektovanom obimu. Više od pet decenija plodonosnog stvaralaštva Olge Jevrić biće predstavljeno delima, koja uključuju sve značajne cikluse i pojedinačne radove - od Predloga za spomenike (1951–1965), koji su prvi smeli iskorak nacionalne skulpture izvan figuracije ka apstrakciji, sve do poslednjih radova u kojima su glavna preokupacija autorke taktilna svojstva materijala.
Tokom trajanja izložbe biće prikazivani dokumentarni filmovi: "Skulptura u svetu predmeta i pejzaža - Olga Jevrić" (scenario akademik Ljubomir Simović, Marko Karadžić, režija Marko Karadžić) u produkciji Radio Televizije Srbije, "Misli i sećanja" u produkciji Kuće legata i "Prostor i vreme" u produkciji tadašnje RTV Beograd, uz digitalnu prezentaciju umetničkih fotografija koje je Olga Jevrić stvarala dugi niz godina i rotaciju skulptura malog formata iz Legata Olge Jevrić u SANU.
Izložba, u okviru koje će biti predstavljeno oko 80 radova nastalih u periodu od 1948. do 2001, pored odavanja priznanja delu Olge Jevrić i njegovom neospornom značaju u okviru srpske, tadašnje jugoslovenske, ali i evropske umetničke scene druge polovine 20. veka, ima za cilj i upoznavanje mlađe generacije sa opusom naše istaknute autorke. Sa druge strane, starija publika će imati priliku da se ponovo susretne sa prepoznatljivim apstraktnim formama koje su je uvrstile u red najznačajnijih skulptorki 20. veka.
Nakon izlaganja u Paviljonu u Tvrđavi u Nišu, izložba će biti predstavljena publici u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu, Muzeju Tera u Kikindi i Umetničkoj galeriji „Nadežda Petrović“ u Čačku.
Pokrovitelji projekta su Ministarstvo kulture Republike Srbije, Sekretarijat za kulturu Grada Beograda i Grad Niš.